12 füzenin maksadı nükleer mutabakat mı? Ukrayna işgali niçiniyle Rus petrolüne alternatif olarak görülen ülkelerden İran, Batı ile nükleer bir mutabakata yaklaşmışken Erbil’deki Amerikan konsolosluğu yakınına fırlatılan füzeler soru işaretlerine yol açtı. İranlı yetkililerin bir süre sessiz kalması daha sonrası saldırıyı İhtilal Muhafızları üstlendi. Atağın Erbil’deki İsrail üslerine yönelik olduğu argüman edildi. Lakin Batılı ülkeler İran’la nükleer masada muahedeye yaklaşmışken, Rusya’nın son anda pürüz koyması daha sonrası İran petrolü ile ilgili provokasyon yapıldığı ihtimali tartışılıyor.
Dünya Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgaline kilitlenmişken dün İran’dan Kuzey Irak’taki Erbil’e fırlatılan 12 balistik füze akıllara yeni bir provokasyon ihitimalini getirdi. Irak’ın Erbil kentinde bulunan üretim çalışması süren ABD’nin yeni konsolosluk binasının bulunduğu alan evvelki gece saat 01.00 sularında 12 balistik füze ile vuruldu.
Irak Kürt Bölgesel İdaresine bakılırsa (IKBY) balistik füzeler Erbil’deki ABD konsolosluğu tarafındaki bir mahalleyi maksat aldı. IKBY akında bir kişinin yavaşça yaralandığını duyurdu, ABD Dışişleri Bakanlığı da kınama yayınlayarak Erbil’deki başkonsoloslukta ölen ya da yaralananın olmadığını deklare etti. Olay daha sonrası füzelerin İran’dan atıldığı tarafında haberler gelmesine karşın saldırıyı birinci olarak kimsenin üstlenmemesi dikkat çekti. Bilhassa İran devlet yetkililerinden saatlerce hiç bir açıklama gelmedi. İran’ın resmi haber ajansı IRNA bile haberi Irak medyasına dayandırarak verirken akının nereden gerçekleştiğine dair yorum yapmadı. ABD’nin de bir müddetdir bağlantılarda yumuşama sinyali verdiği İran’a yönelik bir suçlama yapmaması dikkat çekti. Amerikan yetkililer taarruzda neyin gaye alındığından da emin olmadıklarını belirten açıklamalar yaptılar. Akabinde Lübnan Hizbullahı’na yakınlığıyla bilinen “Al Mayadeen” televizyonunda yayınlanan haberde Erbil’deki atağın maksadının orada bulunan İsrail’e ilişkin istihbarat ve güvenlik ünitesi olduğu ileri sürüldü. Bunun peşinden nihayet İran İhtilal Muhafızları, internet sitesinden bir açıklama yayınlayarak saldırıyı üstlendi.
İran devlet medyasından yayınlanan açıklamaya nazaran İhtilal Muhafızları, Erbil’de İsrail’e ilişkin gayelerin vurulduğunu savundu; açıklamada ‘İsrail’in kendilerini maksat alması halinde sert, kararlı ve yıkıcı cevap verileceği’ uyarısı yapıldı. Erbil Valisi Ümit Hoşnav ise kente düzenlenen füze akınlarının maksadının “İsrail üsleri” olduğu argümanlarının “temelsiz” olduğunu söylemiş oldu. Erbil merkezli Rudaw kanalının haberine nazaran, Vali Hoşnav, “Erbil’de İsrail üsleri olduğu” argümanını reddetti.
Geçtiğimiz günlerde İsrail’in Suriye’ye yönelik düzenlediği hücumda İran İhtilal Muhafızları ordu mensupları da hayatını kaybetmişti. Irak’ta bulunan ABD güçleri, Kudüs Gücü Kumandanı Tümgeneral Kasım Süleymani’nin 3 Ocak 2020’de Bağdat’ı ziyareti sırasında ABD’nin düzenlediği hava atağında hayatını kaybetmesinin akabinde İran tarafınca amaç alınmıştı. İran’ın Süleymani suikastına misilleme olarak düzenlediği akında can kaybı yaşanmamıştı.
Hücum daha sonrası akıllara provokasyon ihtimalleri de geldi. Ukrayna işgali daha sonrası Rus petrolüne yönelik boykotlar açıklanmış, ABD ve Batı ülkeleri alternatif olarak İran ve Venezuela üzere sorun yaşadıkları ülkelerle diyalog kurma sürecine girmişti. İran’dan gerçekleştirilen füze ataklarının bu yumuşama sürecini baltalama yönelik olabileceği yorumları yapıldı. Hakikaten yumuşama sürecinin en kıymetli göstergesi olan nükleer mutabakat konusunda Rusya’nın engelleyici hali da dikkat çekiyor.
Fransa, İngiltere ve Almanya evvelki gün Rusya’yı, İran’la ticaretini garanti altına alma talepleri niçiniyle, neredeyse tamamlanmış bir nükleer mutabakatın çöküşüne sebep olacağı konusunda uyarmıştı. Müzakereciler, 2015’de imzalanan ve Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı (JCPOA) olarak bilinen nükleer muahedeyi eski haline getirmek için görüşmelerin son etabına gelmiş durumdalar. Lakin 5 Mart’ta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov beklenmedik bir biçimde Rusya’nın İran ile ticaretinin, Ukrayna’yı işgali niçiniyle Moskova’ya uygulanan yaptırımlardan etkilenmeyeceğine dair kapsamlı garantiler talep etti. 2015 nükleer muahedesine taraf olan Fransa, İngiltere ve Almanya ortak bir açıklamada, “Bu durum, muahedeyi çökertme riski taşıyor” denildi ve müzakerelerde mutabakatın son derece acil bir biçimde sonuçlandırılması gerektiği kaydedildi. 11 aydır süren milletlerarası görüşmeler, ABD’nin 2018’de eski Lideri Donald Trump periyodunda çekildiği mutabakata bir daha katılmasını ve İran’ı süratle ilerleyen nükleer faaliyetlerine ait muahedede yer alan kısıtlamalara geri döndürmeyi hedefliyor. Petrol piyasaları, İran’ın ham petrol ihracatı üstündeki kısıtlamaların kaldırılıp kaldırılamayacağını görmek için müzakerelerin ilerlemesini yakından izliyor. Kısıtlamaların kaldırılması, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşından kaynaklanan arz kesintilerini dengelemeye yardımcı olabilir.
Şİİ ÖNDER SADR’DAN İRAN BÜYÜKELÇİSİ’NE NOTA VERİLMESİ DAVETİ
Irak’ta Sadr Hareketi önderi Mukteda es-Sadr, “İran’ın ivedilikle Birleşmiş Milletlere (BM) şikayet edilmesi ve İran’ın Bağdat Büyükelçisi İrec Mescidi’ye nota verilmesini” istedi. Sadr, Irak’ın Erbil kentine düzenlenen füze akınlarını İran İhtilal Muhafızları Ordusu’nun üstlenmesinin akabinde yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada Sadr, “Irak topraklarının siyasi, askeri ve güvenlik alanında çatışma emelli kullanılmaması gerekiyor. Irak’ın ortasından komşu ülkelere yapılan hücumları kınadığımız üzere Irak’ın haricinden da topraklarımıza yönelik atakları kınıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Öte yandan Mukteda Sadr ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) başkanı Mesud Barzani’nin telefonda görüşerek, İsrail’in kuzeydeki varlığı savlarının araştırılması için komite kurulmasında mutabık kaldıkları aktarıldı
Dünya Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgaline kilitlenmişken dün İran’dan Kuzey Irak’taki Erbil’e fırlatılan 12 balistik füze akıllara yeni bir provokasyon ihitimalini getirdi. Irak’ın Erbil kentinde bulunan üretim çalışması süren ABD’nin yeni konsolosluk binasının bulunduğu alan evvelki gece saat 01.00 sularında 12 balistik füze ile vuruldu.
Irak Kürt Bölgesel İdaresine bakılırsa (IKBY) balistik füzeler Erbil’deki ABD konsolosluğu tarafındaki bir mahalleyi maksat aldı. IKBY akında bir kişinin yavaşça yaralandığını duyurdu, ABD Dışişleri Bakanlığı da kınama yayınlayarak Erbil’deki başkonsoloslukta ölen ya da yaralananın olmadığını deklare etti. Olay daha sonrası füzelerin İran’dan atıldığı tarafında haberler gelmesine karşın saldırıyı birinci olarak kimsenin üstlenmemesi dikkat çekti. Bilhassa İran devlet yetkililerinden saatlerce hiç bir açıklama gelmedi. İran’ın resmi haber ajansı IRNA bile haberi Irak medyasına dayandırarak verirken akının nereden gerçekleştiğine dair yorum yapmadı. ABD’nin de bir müddetdir bağlantılarda yumuşama sinyali verdiği İran’a yönelik bir suçlama yapmaması dikkat çekti. Amerikan yetkililer taarruzda neyin gaye alındığından da emin olmadıklarını belirten açıklamalar yaptılar. Akabinde Lübnan Hizbullahı’na yakınlığıyla bilinen “Al Mayadeen” televizyonunda yayınlanan haberde Erbil’deki atağın maksadının orada bulunan İsrail’e ilişkin istihbarat ve güvenlik ünitesi olduğu ileri sürüldü. Bunun peşinden nihayet İran İhtilal Muhafızları, internet sitesinden bir açıklama yayınlayarak saldırıyı üstlendi.
İran devlet medyasından yayınlanan açıklamaya nazaran İhtilal Muhafızları, Erbil’de İsrail’e ilişkin gayelerin vurulduğunu savundu; açıklamada ‘İsrail’in kendilerini maksat alması halinde sert, kararlı ve yıkıcı cevap verileceği’ uyarısı yapıldı. Erbil Valisi Ümit Hoşnav ise kente düzenlenen füze akınlarının maksadının “İsrail üsleri” olduğu argümanlarının “temelsiz” olduğunu söylemiş oldu. Erbil merkezli Rudaw kanalının haberine nazaran, Vali Hoşnav, “Erbil’de İsrail üsleri olduğu” argümanını reddetti.
Geçtiğimiz günlerde İsrail’in Suriye’ye yönelik düzenlediği hücumda İran İhtilal Muhafızları ordu mensupları da hayatını kaybetmişti. Irak’ta bulunan ABD güçleri, Kudüs Gücü Kumandanı Tümgeneral Kasım Süleymani’nin 3 Ocak 2020’de Bağdat’ı ziyareti sırasında ABD’nin düzenlediği hava atağında hayatını kaybetmesinin akabinde İran tarafınca amaç alınmıştı. İran’ın Süleymani suikastına misilleme olarak düzenlediği akında can kaybı yaşanmamıştı.
Hücum daha sonrası akıllara provokasyon ihtimalleri de geldi. Ukrayna işgali daha sonrası Rus petrolüne yönelik boykotlar açıklanmış, ABD ve Batı ülkeleri alternatif olarak İran ve Venezuela üzere sorun yaşadıkları ülkelerle diyalog kurma sürecine girmişti. İran’dan gerçekleştirilen füze ataklarının bu yumuşama sürecini baltalama yönelik olabileceği yorumları yapıldı. Hakikaten yumuşama sürecinin en kıymetli göstergesi olan nükleer mutabakat konusunda Rusya’nın engelleyici hali da dikkat çekiyor.
Fransa, İngiltere ve Almanya evvelki gün Rusya’yı, İran’la ticaretini garanti altına alma talepleri niçiniyle, neredeyse tamamlanmış bir nükleer mutabakatın çöküşüne sebep olacağı konusunda uyarmıştı. Müzakereciler, 2015’de imzalanan ve Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı (JCPOA) olarak bilinen nükleer muahedeyi eski haline getirmek için görüşmelerin son etabına gelmiş durumdalar. Lakin 5 Mart’ta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov beklenmedik bir biçimde Rusya’nın İran ile ticaretinin, Ukrayna’yı işgali niçiniyle Moskova’ya uygulanan yaptırımlardan etkilenmeyeceğine dair kapsamlı garantiler talep etti. 2015 nükleer muahedesine taraf olan Fransa, İngiltere ve Almanya ortak bir açıklamada, “Bu durum, muahedeyi çökertme riski taşıyor” denildi ve müzakerelerde mutabakatın son derece acil bir biçimde sonuçlandırılması gerektiği kaydedildi. 11 aydır süren milletlerarası görüşmeler, ABD’nin 2018’de eski Lideri Donald Trump periyodunda çekildiği mutabakata bir daha katılmasını ve İran’ı süratle ilerleyen nükleer faaliyetlerine ait muahedede yer alan kısıtlamalara geri döndürmeyi hedefliyor. Petrol piyasaları, İran’ın ham petrol ihracatı üstündeki kısıtlamaların kaldırılıp kaldırılamayacağını görmek için müzakerelerin ilerlemesini yakından izliyor. Kısıtlamaların kaldırılması, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşından kaynaklanan arz kesintilerini dengelemeye yardımcı olabilir.
Şİİ ÖNDER SADR’DAN İRAN BÜYÜKELÇİSİ’NE NOTA VERİLMESİ DAVETİ
Irak’ta Sadr Hareketi önderi Mukteda es-Sadr, “İran’ın ivedilikle Birleşmiş Milletlere (BM) şikayet edilmesi ve İran’ın Bağdat Büyükelçisi İrec Mescidi’ye nota verilmesini” istedi. Sadr, Irak’ın Erbil kentine düzenlenen füze akınlarını İran İhtilal Muhafızları Ordusu’nun üstlenmesinin akabinde yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada Sadr, “Irak topraklarının siyasi, askeri ve güvenlik alanında çatışma emelli kullanılmaması gerekiyor. Irak’ın ortasından komşu ülkelere yapılan hücumları kınadığımız üzere Irak’ın haricinden da topraklarımıza yönelik atakları kınıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Öte yandan Mukteda Sadr ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) başkanı Mesud Barzani’nin telefonda görüşerek, İsrail’in kuzeydeki varlığı savlarının araştırılması için komite kurulmasında mutabık kaldıkları aktarıldı