Can
New member
Hangi Ara Kararlar İstinaf Edilebilir?
Bir davada, nihai karar verilmeden önce mahkeme çeşitli ara kararlar alabilir. Bu kararlar, davanın seyrini etkileyebilir ve tarafların haklarını doğrudan ilgilendirebilir. Ancak tüm ara kararlar istinaf yolu ile incelenemez. Hangi ara kararların istinaf edilebileceği, Türk Hukuku'nda belirli kurallara ve şartlara tabidir. İstinaf, yerel mahkemenin verdiği kararın, üst mahkeme tarafından yeniden incelenmesi ve gerekirse düzeltilmesi sürecidir. Ara kararların istinaf edilip edilemeyeceği ise, bu kararların davanın esasına ilişkin olup olmaması ve hukuki niteliği ile doğrudan ilişkilidir.
İstinaf Edilebilen Ara Kararlar
İstinaf edilebilen ara kararlar, genellikle davanın esasına doğrudan etki eden, tarafların hakları açısından belirleyici olan kararlar arasında yer alır. Türk Hukuku'nda, İstinaf Kanunu'na göre bazı ara kararların istinaf edilebilmesi mümkün iken, bazıları ise sadece temyiz edilebilir. İstinaf edilebilecek ara kararların başlıca örnekleri şunlardır:
1. Tedbir Kararları: Mahkeme, dava sürecinde tarafların haklarını korumak amacıyla tedbir kararları alabilir. Bu tedbir kararları, örneğin bir malın mülkiyetinin geçici olarak belirlenmesi, alacaklı ile borçlu arasındaki mal varlığı durumunun tespit edilmesi gibi durumlar olabilir. Tedbir kararlarının istinaf edilebilmesi, tedbirin hukuki dayanaklarının yanlış olması veya tarafların haklarına zarar vermesi durumunda söz konusu olabilir.
2. İcra İflas Hukuku'na Yönelik Ara Kararlar: İcra takiplerinde alınan bazı ara kararlar, alacaklı ve borçlu arasındaki ilişkiyi doğrudan etkiler. Örneğin, haciz işlemi için yapılan başvurulara yönelik verilen kararlar veya borçlunun malvarlığına yönelik yapılan tespit işlemleri, istinaf edilebilir. Bu tür kararlar, takip sürecinin düzgün bir şekilde işlemesi için önemlidir.
3. Delil Kararları: Mahkeme, bir davada delillerin kabul edilip edilmeyeceğine karar verirken ara kararlar alabilir. Delil kararları, örneğin bir tanığın dinlenip dinlenmeyeceğine veya bir belgenin delil olarak kabul edilip edilmeyeceğine dair verilen kararlar istinaf edilebilir. Delil kararları, davanın esasını etkileyebilecek kararlar olduğundan, bu tür kararların istinaf yolu ile incelenmesi mümkündür.
4. İhtiyati Haciz Kararları: İhtiyati haciz, davanın esası karara bağlanmadan önce, tarafların malvarlıklarını koruma amacı taşıyan bir tedbir kararını ifade eder. Bu tür bir kararın istinaf edilebilmesi mümkündür çünkü ihtiyati haciz kararları, tarafların malvarlıkları üzerinde önemli etkiler yaratabilir.
5. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararları: Mahkeme, bir davaya bakma yetkisine sahip olup olmadığına veya belirli bir yargı yerinde dava açılıp açılamayacağına karar verebilir. Bu tür ara kararlar, davanın doğru mahkemede görülüp görülmediğine dair yapılan değerlendirmeyi içerir. Görevsizlik veya yetkisizlik kararları, davanın usulüne uygun bir şekilde işlememesi durumunda istinaf edilebilir.
İstinaf Edilemeyecek Ara Kararlar
Türk Hukuku'na göre, bazı ara kararlar istinaf edilemez. Bu kararlar, genellikle davanın esasına ilişkin olmayan, sadece sürecin işleyişi ile ilgili olan kararlar arasında yer alır. Örnek olarak şunlar verilebilir:
1. Duruşma Erteleme Kararları: Mahkeme, duruşmaların ertelenmesine veya bir sonraki celseye ilişkin kararlar alabilir. Bu tür kararlar, davanın ilerleyişine dair sadece bir düzenleme niteliğindedir ve tarafların hakları üzerinde doğrudan etkisi yoktur. Bu nedenle duruşma erteleme kararları istinaf edilemez.
2. Zaman Aşımı Kararları: Zaman aşımı süresi içerisinde bir dava açılmadığında, davanın reddedilmesine karar verilebilir. Ancak zaman aşımına dair kararlar, davanın esasına ilişkin olmadığından, bu tür kararlar da istinaf edilemez.
3. Taraflar Arasında Uzlaşma Sağlanması Durumunda Alınan Kararlar: Mahkeme, taraflar arasında uzlaşma sağlanması durumunda karar alabilir. Uzlaşma sağlandığında verilen kararlar da istinaf edilemez çünkü taraflar, anlaşmazlıklarını çözmüş ve mahkeme kararına ihtiyaç kalmamıştır.
4. İhtiyari Dava Konusu İle İlgili Kararlar: Bir davada, mahkeme ihtiyari olarak bazı konuları ele alabilir. Bu tür kararlar, davanın esasına yönelik olmayan, yalnızca usul yönünden kararlar içerir ve genellikle istinaf edilemez.
İstinaf Başvurusu İçin Geçerli Şartlar
İstinaf başvurusu yapabilmek için, belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
1. Hukuki Yarar: İstinaf başvurusu, yalnızca davanın taraflarından biri veya tarafların temsilcileri tarafından yapılabilir. Başvurunun yapılabilmesi için, başvuran tarafın hukuki yararı olması gerekmektedir. Yani, mahkemenin verdiği kararın kendisini doğrudan etkiliyor olması gerekir.
2. Kanun Yolu Açıklaması: İstinaf başvurusu, kararın verildiği mahkeme tarafından taraflara bildirilmelidir. Mahkemenin verdiği karar, istinaf başvurusu yapılabilmesi için gerekli bilgilendirme ve açıklamaları içermelidir.
3. Süreler: İstinaf başvurusu için kanunda belirlenen süreler içerisinde başvuru yapılması gerekmektedir. Sürelerin geçmesi durumunda başvuru reddedilebilir.
Sonuç
Türk Hukuku'nda istinaf, davaların tekrar değerlendirilmesi adına önemli bir başvuru yoludur. Ancak hangi ara kararların istinaf edilebileceği, esas kararlarla ilgili olup olmamaları, tarafların haklarını doğrudan etkileyip etkilememeleri gibi kriterlere dayanır. Tedbir kararları, delil kararları ve ihtiyati haciz gibi ara kararlar istinaf edilebilirken, duruşma erteleme kararları ve taraflar arasındaki uzlaşma gibi kararlar istinaf edilemez. İstinaf başvurusu, kanuni süreler ve hukuki yarar şartlarına bağlı olarak yapılabilir.
Bir davada, nihai karar verilmeden önce mahkeme çeşitli ara kararlar alabilir. Bu kararlar, davanın seyrini etkileyebilir ve tarafların haklarını doğrudan ilgilendirebilir. Ancak tüm ara kararlar istinaf yolu ile incelenemez. Hangi ara kararların istinaf edilebileceği, Türk Hukuku'nda belirli kurallara ve şartlara tabidir. İstinaf, yerel mahkemenin verdiği kararın, üst mahkeme tarafından yeniden incelenmesi ve gerekirse düzeltilmesi sürecidir. Ara kararların istinaf edilip edilemeyeceği ise, bu kararların davanın esasına ilişkin olup olmaması ve hukuki niteliği ile doğrudan ilişkilidir.
İstinaf Edilebilen Ara Kararlar
İstinaf edilebilen ara kararlar, genellikle davanın esasına doğrudan etki eden, tarafların hakları açısından belirleyici olan kararlar arasında yer alır. Türk Hukuku'nda, İstinaf Kanunu'na göre bazı ara kararların istinaf edilebilmesi mümkün iken, bazıları ise sadece temyiz edilebilir. İstinaf edilebilecek ara kararların başlıca örnekleri şunlardır:
1. Tedbir Kararları: Mahkeme, dava sürecinde tarafların haklarını korumak amacıyla tedbir kararları alabilir. Bu tedbir kararları, örneğin bir malın mülkiyetinin geçici olarak belirlenmesi, alacaklı ile borçlu arasındaki mal varlığı durumunun tespit edilmesi gibi durumlar olabilir. Tedbir kararlarının istinaf edilebilmesi, tedbirin hukuki dayanaklarının yanlış olması veya tarafların haklarına zarar vermesi durumunda söz konusu olabilir.
2. İcra İflas Hukuku'na Yönelik Ara Kararlar: İcra takiplerinde alınan bazı ara kararlar, alacaklı ve borçlu arasındaki ilişkiyi doğrudan etkiler. Örneğin, haciz işlemi için yapılan başvurulara yönelik verilen kararlar veya borçlunun malvarlığına yönelik yapılan tespit işlemleri, istinaf edilebilir. Bu tür kararlar, takip sürecinin düzgün bir şekilde işlemesi için önemlidir.
3. Delil Kararları: Mahkeme, bir davada delillerin kabul edilip edilmeyeceğine karar verirken ara kararlar alabilir. Delil kararları, örneğin bir tanığın dinlenip dinlenmeyeceğine veya bir belgenin delil olarak kabul edilip edilmeyeceğine dair verilen kararlar istinaf edilebilir. Delil kararları, davanın esasını etkileyebilecek kararlar olduğundan, bu tür kararların istinaf yolu ile incelenmesi mümkündür.
4. İhtiyati Haciz Kararları: İhtiyati haciz, davanın esası karara bağlanmadan önce, tarafların malvarlıklarını koruma amacı taşıyan bir tedbir kararını ifade eder. Bu tür bir kararın istinaf edilebilmesi mümkündür çünkü ihtiyati haciz kararları, tarafların malvarlıkları üzerinde önemli etkiler yaratabilir.
5. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararları: Mahkeme, bir davaya bakma yetkisine sahip olup olmadığına veya belirli bir yargı yerinde dava açılıp açılamayacağına karar verebilir. Bu tür ara kararlar, davanın doğru mahkemede görülüp görülmediğine dair yapılan değerlendirmeyi içerir. Görevsizlik veya yetkisizlik kararları, davanın usulüne uygun bir şekilde işlememesi durumunda istinaf edilebilir.
İstinaf Edilemeyecek Ara Kararlar
Türk Hukuku'na göre, bazı ara kararlar istinaf edilemez. Bu kararlar, genellikle davanın esasına ilişkin olmayan, sadece sürecin işleyişi ile ilgili olan kararlar arasında yer alır. Örnek olarak şunlar verilebilir:
1. Duruşma Erteleme Kararları: Mahkeme, duruşmaların ertelenmesine veya bir sonraki celseye ilişkin kararlar alabilir. Bu tür kararlar, davanın ilerleyişine dair sadece bir düzenleme niteliğindedir ve tarafların hakları üzerinde doğrudan etkisi yoktur. Bu nedenle duruşma erteleme kararları istinaf edilemez.
2. Zaman Aşımı Kararları: Zaman aşımı süresi içerisinde bir dava açılmadığında, davanın reddedilmesine karar verilebilir. Ancak zaman aşımına dair kararlar, davanın esasına ilişkin olmadığından, bu tür kararlar da istinaf edilemez.
3. Taraflar Arasında Uzlaşma Sağlanması Durumunda Alınan Kararlar: Mahkeme, taraflar arasında uzlaşma sağlanması durumunda karar alabilir. Uzlaşma sağlandığında verilen kararlar da istinaf edilemez çünkü taraflar, anlaşmazlıklarını çözmüş ve mahkeme kararına ihtiyaç kalmamıştır.
4. İhtiyari Dava Konusu İle İlgili Kararlar: Bir davada, mahkeme ihtiyari olarak bazı konuları ele alabilir. Bu tür kararlar, davanın esasına yönelik olmayan, yalnızca usul yönünden kararlar içerir ve genellikle istinaf edilemez.
İstinaf Başvurusu İçin Geçerli Şartlar
İstinaf başvurusu yapabilmek için, belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
1. Hukuki Yarar: İstinaf başvurusu, yalnızca davanın taraflarından biri veya tarafların temsilcileri tarafından yapılabilir. Başvurunun yapılabilmesi için, başvuran tarafın hukuki yararı olması gerekmektedir. Yani, mahkemenin verdiği kararın kendisini doğrudan etkiliyor olması gerekir.
2. Kanun Yolu Açıklaması: İstinaf başvurusu, kararın verildiği mahkeme tarafından taraflara bildirilmelidir. Mahkemenin verdiği karar, istinaf başvurusu yapılabilmesi için gerekli bilgilendirme ve açıklamaları içermelidir.
3. Süreler: İstinaf başvurusu için kanunda belirlenen süreler içerisinde başvuru yapılması gerekmektedir. Sürelerin geçmesi durumunda başvuru reddedilebilir.
Sonuç
Türk Hukuku'nda istinaf, davaların tekrar değerlendirilmesi adına önemli bir başvuru yoludur. Ancak hangi ara kararların istinaf edilebileceği, esas kararlarla ilgili olup olmamaları, tarafların haklarını doğrudan etkileyip etkilememeleri gibi kriterlere dayanır. Tedbir kararları, delil kararları ve ihtiyati haciz gibi ara kararlar istinaf edilebilirken, duruşma erteleme kararları ve taraflar arasındaki uzlaşma gibi kararlar istinaf edilemez. İstinaf başvurusu, kanuni süreler ve hukuki yarar şartlarına bağlı olarak yapılabilir.