Sultan Baybars Çerkez Mi ?

Selin

New member
Sultan Baybars Çerkez mi?

Sultan Baybars, Orta Çağ’ın en önemli ve başarılı hükümdarlarından biridir. Mısır'da Memlük Sultanlığı'nı kurarak büyük bir askeri ve siyasi başarıya imza atmıştır. Ancak Baybars’ın kökeni üzerine tartışmalar, tarihçiler arasında hala devam etmektedir. En yaygın görüş, Baybars'ın Çerkez asıllı olduğudur. Bu makalede, Sultan Baybars’ın etnik kökeni, Çerkezliğine dair iddialar ve bu konudaki tarihsel değerlendirmeler ele alınacaktır.

Sultan Baybars’ın Hayatı ve Memlük Sultanlığı

Sultan Baybars, 1223 yılında Kuzey Kafkasya'da, Çerkes kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlarda babasının ölümünden sonra, Mongolların Orta Asya'daki fetihlerinden kaçarak ailesiyle birlikte Hazar Denizi'ni geçip, o zamanlar Memlüklerin hakimiyetindeki Mısır’a doğru yola çıkmıştır. Burada bir köle olarak satılmış ve Memlüklerin hizmetine girmiştir.

Baybars, kısa sürede yetenekleri ve cesaretiyle dikkat çekmiş, Memlük ordu komutanlığında yükselerek, 1260 yılında Ayn Calut Meydan Muharebesi'nde büyük bir zafer kazanmıştır. Bu zafer, Baybars’ı Mısır’daki en güçlü isimlerden biri yapmış ve onu sultanlık tahtına taşımıştır.

Memlük Sultanlığı, köle askerler üzerine kurulu bir devletti ve Baybars da bu yapının bir parçasıydı. Bu nedenle, Sultan Baybars’ın etnik kökeni çok önemlidir çünkü Memlükler genellikle Türk, Çerkez ve bazı Arap kökenli kölelerden oluşuyordu. Baybars’ın Çerkez kökenli olduğuna dair en güçlü kanıtlar, tarihçiler ve dönemin yazılı kaynaklarında yer almaktadır.

Baybars’ın Çerkez Kökenine Dair İddialar

Tarihi belgeler ve akademik araştırmalar, Baybars’ın Çerkez kökenli olduğuna işaret eden pek çok delil sunmaktadır. Baybars’ın doğum yeri olarak genellikle Kuzey Kafkasya bölgesi, özellikle de Çerkesya bölgesi gösterilmektedir. Çerkesler, bu dönemde önemli bir askeri güçtü ve çoğu zaman Memlükler gibi devletlerde köle asker olarak görev alırlardı.

Baybars’ın kökeniyle ilgili en belirgin kaynaklardan biri, dönemin Memlük tarihçisi olan İbn Abdüzzahir’in eserleridir. İbn Abdüzzahir, Sultan Baybars’ın Çerkez kökenli olduğunu açıkça belirtmiştir. Ayrıca, Baybars’ın adı da Çerkez kültüründe yaygın olan bir isimdir. Bu durum, onun bu etnik kökenden geldiğine dair önemli bir kanıt olarak kabul edilmektedir.

Ancak, Baybars’ın Çerkez kökeni konusunda kesin bir mutabakata varılmış değildir. Bazı tarihçiler, Baybars’ın aslen Türk veya başka bir etnik kökenden olduğunu iddia etmektedir. Bu iddialar, özellikle Türk Memlükleri dönemiyle ilgili kaynaklardan gelmektedir. Örneğin, Baybars’ın Memlük ordusunun başında olduğu dönemde, Türklerin önemli bir askeri sınıf oluşturduğu ve dolayısıyla Baybars’ın bir Türk olabileceği iddia edilmiştir. Fakat bu iddiaların genellikle tarihsel belgelerle çeliştiği ve daha çok varsayım olduğu düşünülmektedir.

Sultan Baybars’ın Memlükler Arasındaki Yeri ve Çerkez Etkisi

Memlükler, köle askerlerin yönettiği bir ordu ve yönetim sistemiydi. Bu askerler, genellikle Türk ve Çerkez kökenli olup, Mısır’a ve diğer İslam topraklarına çeşitli yollarla getirilmişti. Bu sistemde, köleler orduda yüksek rütbelere ulaşabiliyor ve hatta devletin en üst kademelerinde yer alabiliyordu. Sultan Baybars da bu sistemin içinde büyümüş ve başarılı bir şekilde tırmanarak hükümdar olmuştur.

Baybars’ın Çerkez kökenli olması, onun Memlükler içindeki etkisini ve yönetim tarzını da etkilemiştir. Çerkezler, Memlüklerin en güçlü ve saygın askerlerinden biriydi. Bu nedenle Baybars, yönetimde Çerkez kökenli askerleri ve yöneticileri desteklemiş, Memlük devletinin askeri yapısında önemli bir Çerkez etkisi yaratmıştır. Ayrıca, Baybars’ın tahta çıkmasından sonra Memlükler arasındaki yönetim değişiklikleri ve etnik yapıda gözle görülür bir Çerkezleşme yaşanmıştır.

Baybars’ın Dönemindeki Çerkez Göçü ve İslam Dünyasında Çerkezlerin Rolü

Baybars’ın hükümetinde, Çerkezlerin Mısır’daki rolü oldukça belirgindi. Çerkezler, özellikle askeri alanda büyük başarılar elde etmişler ve Mısır’daki Memlük Sultanlığı’nda önemli bir nüfuz kazanmışlardır. Sultan Baybars, Çerkezlerin bu gücünü kendi yönetiminde daha da pekiştirmiştir. Bu durum, Mısır’daki Çerkez nüfusunun artmasına yol açmış ve aynı zamanda Çerkez göçlerinin de hızlanmasını sağlamıştır.

Sultan Baybars’ın tahta çıkmasından sonra, Çerkezler sadece asker olarak değil, aynı zamanda idari pozisyonlarda da görev almaya başlamışlardır. Baybars, yönetimde Çerkezleri kullanarak, Türk Memlükleri arasındaki dengeleri de korumuştur. Bu durum, Memlük Sultanlığı'nın siyasi ve askeri yapısında önemli değişikliklere yol açmıştır.

Sonuç ve Değerlendirme

Sultan Baybars’ın Çerkez kökenli olduğu, tarihsel belgeler ve akademik araştırmalarla desteklenen güçlü bir görüştür. Baybars’ın doğum yeri, adı ve hayatındaki bazı detaylar, onun Çerkez kökenli olduğuna işaret etmektedir. Bununla birlikte, tarihçiler arasında Baybars’ın etnik kökeni konusunda tam bir görüş birliği bulunmamaktadır. Bazı kaynaklar, onun Türk veya başka bir etnik kökenden olduğunu savunsa da, mevcut tarihsel veriler, Sultan Baybars’ın Çerkez kökenli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Baybars, sadece kendi etnik kökeniyle değil, aynı zamanda Memlük Sultanlığı’nda Çerkezlerin etkisiyle de önemli bir figür olmuştur. Onun döneminde Memlükler arasındaki yönetim değişiklikleri, Çerkezlerin Mısır’daki etkisini artırmış ve Sultan Baybars’ın Memlük Sultanlığı’nı kurarken Çerkez kökenli asker ve yöneticileri önemli bir yere koyması, tarihi açıdan önemli bir etkiye sahip olmuştur. Sultan Baybars’ın başarısı, sadece askeri zaferleriyle değil, aynı zamanda Memlükler’deki etnik dengeleri yönetme konusunda da gösterdiği başarıyla tarihe geçmiştir.
 
Üst