Yenilmez
Active member
Market raflarında bulunan şimdi tüm eserlerde fiyat artışları yaşanıyor. Biroldukca eserde son 1 yıllık periyotta yüzde 50’yi aşan fiyat artışları yaşandı. Örneğin 1 kilogramlık beyaz peynirin fiyatı, yüzde 85 artarak 26 TL’den 48 TL’ye yükseldi. 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı ise 56 liradan 80 TL’ye kadar çıktı. biçimde 2-3 lira olan domates ise marketlerde ve pazarda 7-8 TL’ye tüketiciye sunulmaya başladı. Emsal durum soğan-patates üzere temel besin unsurlarında de görüldü. Hal fiyatı 1-1.5 TL olan bu eserler son tüketiciye 4 TL’ye satıldı. 1 adet yumurtanın fiyatı üreticide 50 kuruş düzeylerinden 80 kuruş düzeylerine yükseldi. Yaşanan bu yükseliş tüketiciye artırım olarak yansıdı. Yumurtanın fiyatı kimi yerlerde 1.3 TL’ye kadar çıktı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yaptığı açıklamalarda maliyetleri düşürmek ve fırsatçılarla uğraş ederek en kısa müddette enflasyonu denetim altına alacaklarını, etiketlerdeki fahiş fiyat artışının önüne geçeceklerini söylemiş oldu. Ticaret Bakanlığı
5 TEKLİF
Uzmanlar, fahiş fiyatların düşürülmesi için 5 teklifte bulundu:
Hürriyet’in haberine göre, Türkiye’de havza bazlı üretim modelinin bir müddetdir devrede olduğunu fakat tam olarak uygulanamadığını belirten Konya Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Ziraat Mühendisleri Odası Konya Şube Lideri Prof. Dr. Süleyman Soylu, “Her ilçeye başka bir havza belirlendi. Ekilecek eserlere destekleme verilecekti. Lakin bu tam olarak uygulanamadı. Bu sistem uygulanamayınca da çiftçi hangi eserden daha fazla para kazanacağını düşünürse onu ekmeye başladı. Bu da plansızlığı birlikteinde getirdi” dedi.
“Bir yıl bir eserden çok oluyor ve fiyat düşüyor, başka yıl fiyat düşük olduğu için üretici bunu ekmiyor. bu biçimde olunca da eser ekilmediği için son tüketici daha değerliye alışveriş yapıyor” diyen Soylu, “Havza bazlı takviye modeli var; lakin Türkiye’nin her yerindeki çiftçilere tıpkı dayanak veriliyor. Örneğin Konya’da buğday eken çiftçiye daha fazla dayanak verilse çiftçi buğday ekmeye devam eder. bu biçimdece Türkiye çapında eser deseni de oluşturulur” diye konuştu.
“ilk vakit içinderda ÜRETİME ODAKLANMAMIZ GEREK”
Üretim bölümünde maliyetlerin hayli yükseldiğini söyleyen Türkiye Halciler Federasyonu Lideri Yüksel Tavşan, “Meyve-sebze dayanıksız tüketim mallarıdır. Üretim olmadığı vakit fiyat yükselir, fazla olduğu vakit da fiyat düşer. Örneğin, limon geçen ay 10 liraydı artık 4 lira. Popülist olmadan bakacaksak birinci vakit içinderda üretime odaklanmalıyız. Bu yüzden devletin üretim maliyetlerine odaklanması gerekiyor. Fakat planlı üretime geçersek bu iş çözülür. Örneğin mutfağın vazgeçilmezi domates, patates, salatalık, soğan üzere temel eserlere devlet daha fazla takviye vermeli. Bu eserleri eken çiftçiler eser epey da olsa az da olsa para kazanmalı” dedi
EKİLMEYEN TARIM TOPRAKLARI
Türkiye Besin ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) Lideri Şemsi Kopuz da Türkiye’de ekilmeyen tarım alanlarına dikkat çekti. Kopuz, “Türkiye’de ekilmeye bir karış tarım toprağı kalmamalı. Yüksek enflasyonu düşürmek için üretim daha fazla olmalı. Üretimi arttırmak için de çiftçi daha fazlaca desteklenmeli. Ayrıyeten Türkiye’de milyonlarca göçmen var. Bu göçmenlerin birden fazla devlete yük oluşturuyor. Göçmenlerin de para kazanması ve ülkeye yararı olması için devletin elindeki ekilemeyen tarım alanları göçmenlere ektirilebilir” açıklamasını yaptı.
“FİNANSMAN SORUNU ÇÖZÜLMELİ”
Antalya Ticaret Borsası Lideri Ali Çandır da çiftçilerin finansman maliyetlerine dikkat çekti. Çandır, şunları söylemiş oldu:
“Son devirde devamlı olarak konuşulan ve gündeme gelen fiyat artışlarının birincil sebebi girdi fiyat endeksi ile ziraî üretici ve tüketici fiyat endeksleri içindeki üretici aleyhine bulunan önemli açıklıktır. Hakikaten elektrik, mazot, tohum, gübre ve ilaç üzere girdi maliyetleri incelendiğinde geçtiğimiz yıla oranla kimi kalemlerde yüzde 100’ün üzerinde artırım görülmektedir. Başka taraftan üreticinin tedarik ettiği girdilerin neredeyse tamamı vadelidir. Vade tarihi de çoklukla hasat vaktine odaklıdır ve çok yüksek maliyetlidir” dedi.
tıpkı vakitte Çandır “Fiyat artışlarının bir başka sebebi de 2010 yılında yapılan düzenleme daha sonrası yaş meyve zerzevat ticareti için hallerin mecburî alan olarak çıkarılmasından kaynaklanmaktadır. Bu düzenleme ile faal piyasa işleyişi için yeterli bir ortam olan hal sisteminin ticaretteki hissesi süratle azalmıştır. Bu durum, bölümde bilhassa maliyet fiyat bağının ve bilgisinin şeffaflıktan ve hakikat kayıtlı olmaktan uzaklaşmasına destek oluşturmuştur. Bunun kaçınılmaz kararı olarak piyasa işleyişinin etkinliğinden uzaklaşılmıştır. Girdi maliyetinin düşürülmesinin yolu Ziraat Bankası tarafınca hasat sonuna kadar finansmanın karşılanacağı bir girdi platformundan geçmektedir. Kamuya düşen vazife ise piyasada aktör olmak yerine; ehil bir düzenleme, izleme, denetleme ve uygunlaştırma (DİDİ) siyasetini hayata geçirmesidir” açıklamasını yaptı.
“GENÇLER ÜRETİMDE TUTULMALI”
Fiyat artışlarından üreticilerin yani çiftçilerin sorumlu olmadığını vurgulayan Türkiye Ziraatçiler Derneği Lideri Hüseyin Demirtaş,” Sorun üretici değil. Üretim maliyetleri yüksek. Tüketici bu yüzden ucuz esere ulaşamıyor. Ayrıyeten yaş-meyve zerzevat güçlü eserler değildir. Şayet soğuk zincir şayet olmazsa tarladan markete kadar olan süreçte eserin yüzde 30’u yok oluyor. bu biçimde olunca da çiftçide 1 TL, markette 5 TL durumu ortaya çıkıyor. Her şey planlamaya bağlı. Üretici gübreden mazota, zirai ilaçtan elektriğe kadar tüm girdilerinde yüzde 50’den çok artış var. Örneğin çiftçi vergisiz mazot alabilse bile fiyatlara fazlaca büyük tesiri olur. Bölümü regüle edecek kurumlar çiftçiye daha fazlaca takviye vermeli. bu biçimdece hem çiftçi daha fazlaca kazanır birebir vakitte üretici daha ucuz esere ulaşır. Örneğin çiftçi vergisiz mazot alabilse bile fiyatlara fazlaca büyük tesiri olur. Kesimi regüle edecek kurumlar çiftçiye daha hayli takviye vermeli. bu biçimdece hem çiftçi daha epey kazanır birebir vakitte üretici daha ucuz esere ulaşır. Ayrıyeten üreticiyi kırsalda tutacak teşvikler verilmeli. Üreticiler yaşlanıyor, çocukları büyükşehirlere göç ediyor. Gençlerin de üretime kazandırılmalı gerekiyor. Ayrıyeten hal yasası da bir an evvel çıkarılmalı. Hal maddesiyle zerzevat ve meyvelerin ticaretine ait esaslı dönüşümler hayata geçirilmiş olacak. Fırsatçılığın önüne geçilecek. Hallerdeki eser çeşitliliği arttırılmış olacak. Hallerin modernizasyonu yapılacak ve alt yapısı yenilenecek. Çiftçinin ürettiği eser de kıymetinde satılacak” dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yaptığı açıklamalarda maliyetleri düşürmek ve fırsatçılarla uğraş ederek en kısa müddette enflasyonu denetim altına alacaklarını, etiketlerdeki fahiş fiyat artışının önüne geçeceklerini söylemiş oldu. Ticaret Bakanlığı
5 TEKLİF
Uzmanlar, fahiş fiyatların düşürülmesi için 5 teklifte bulundu:
- Üretim maliyetlerinin düşürülmesi
- Havza bazlı üretim modeline geçmek
- Ekilmeyen tarım yerlerinin kıymetlendirilmesi
- Maliyet ve fiyat bağlantısı içindeki şeffaflık
- Gençlerin üretim sürecine dahil edilmesi
Hürriyet’in haberine göre, Türkiye’de havza bazlı üretim modelinin bir müddetdir devrede olduğunu fakat tam olarak uygulanamadığını belirten Konya Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Ziraat Mühendisleri Odası Konya Şube Lideri Prof. Dr. Süleyman Soylu, “Her ilçeye başka bir havza belirlendi. Ekilecek eserlere destekleme verilecekti. Lakin bu tam olarak uygulanamadı. Bu sistem uygulanamayınca da çiftçi hangi eserden daha fazla para kazanacağını düşünürse onu ekmeye başladı. Bu da plansızlığı birlikteinde getirdi” dedi.
“Bir yıl bir eserden çok oluyor ve fiyat düşüyor, başka yıl fiyat düşük olduğu için üretici bunu ekmiyor. bu biçimde olunca da eser ekilmediği için son tüketici daha değerliye alışveriş yapıyor” diyen Soylu, “Havza bazlı takviye modeli var; lakin Türkiye’nin her yerindeki çiftçilere tıpkı dayanak veriliyor. Örneğin Konya’da buğday eken çiftçiye daha fazla dayanak verilse çiftçi buğday ekmeye devam eder. bu biçimdece Türkiye çapında eser deseni de oluşturulur” diye konuştu.
“ilk vakit içinderda ÜRETİME ODAKLANMAMIZ GEREK”
Üretim bölümünde maliyetlerin hayli yükseldiğini söyleyen Türkiye Halciler Federasyonu Lideri Yüksel Tavşan, “Meyve-sebze dayanıksız tüketim mallarıdır. Üretim olmadığı vakit fiyat yükselir, fazla olduğu vakit da fiyat düşer. Örneğin, limon geçen ay 10 liraydı artık 4 lira. Popülist olmadan bakacaksak birinci vakit içinderda üretime odaklanmalıyız. Bu yüzden devletin üretim maliyetlerine odaklanması gerekiyor. Fakat planlı üretime geçersek bu iş çözülür. Örneğin mutfağın vazgeçilmezi domates, patates, salatalık, soğan üzere temel eserlere devlet daha fazla takviye vermeli. Bu eserleri eken çiftçiler eser epey da olsa az da olsa para kazanmalı” dedi
EKİLMEYEN TARIM TOPRAKLARI
Türkiye Besin ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) Lideri Şemsi Kopuz da Türkiye’de ekilmeyen tarım alanlarına dikkat çekti. Kopuz, “Türkiye’de ekilmeye bir karış tarım toprağı kalmamalı. Yüksek enflasyonu düşürmek için üretim daha fazla olmalı. Üretimi arttırmak için de çiftçi daha fazlaca desteklenmeli. Ayrıyeten Türkiye’de milyonlarca göçmen var. Bu göçmenlerin birden fazla devlete yük oluşturuyor. Göçmenlerin de para kazanması ve ülkeye yararı olması için devletin elindeki ekilemeyen tarım alanları göçmenlere ektirilebilir” açıklamasını yaptı.
“FİNANSMAN SORUNU ÇÖZÜLMELİ”
Antalya Ticaret Borsası Lideri Ali Çandır da çiftçilerin finansman maliyetlerine dikkat çekti. Çandır, şunları söylemiş oldu:
“Son devirde devamlı olarak konuşulan ve gündeme gelen fiyat artışlarının birincil sebebi girdi fiyat endeksi ile ziraî üretici ve tüketici fiyat endeksleri içindeki üretici aleyhine bulunan önemli açıklıktır. Hakikaten elektrik, mazot, tohum, gübre ve ilaç üzere girdi maliyetleri incelendiğinde geçtiğimiz yıla oranla kimi kalemlerde yüzde 100’ün üzerinde artırım görülmektedir. Başka taraftan üreticinin tedarik ettiği girdilerin neredeyse tamamı vadelidir. Vade tarihi de çoklukla hasat vaktine odaklıdır ve çok yüksek maliyetlidir” dedi.
tıpkı vakitte Çandır “Fiyat artışlarının bir başka sebebi de 2010 yılında yapılan düzenleme daha sonrası yaş meyve zerzevat ticareti için hallerin mecburî alan olarak çıkarılmasından kaynaklanmaktadır. Bu düzenleme ile faal piyasa işleyişi için yeterli bir ortam olan hal sisteminin ticaretteki hissesi süratle azalmıştır. Bu durum, bölümde bilhassa maliyet fiyat bağının ve bilgisinin şeffaflıktan ve hakikat kayıtlı olmaktan uzaklaşmasına destek oluşturmuştur. Bunun kaçınılmaz kararı olarak piyasa işleyişinin etkinliğinden uzaklaşılmıştır. Girdi maliyetinin düşürülmesinin yolu Ziraat Bankası tarafınca hasat sonuna kadar finansmanın karşılanacağı bir girdi platformundan geçmektedir. Kamuya düşen vazife ise piyasada aktör olmak yerine; ehil bir düzenleme, izleme, denetleme ve uygunlaştırma (DİDİ) siyasetini hayata geçirmesidir” açıklamasını yaptı.
“GENÇLER ÜRETİMDE TUTULMALI”
Fiyat artışlarından üreticilerin yani çiftçilerin sorumlu olmadığını vurgulayan Türkiye Ziraatçiler Derneği Lideri Hüseyin Demirtaş,” Sorun üretici değil. Üretim maliyetleri yüksek. Tüketici bu yüzden ucuz esere ulaşamıyor. Ayrıyeten yaş-meyve zerzevat güçlü eserler değildir. Şayet soğuk zincir şayet olmazsa tarladan markete kadar olan süreçte eserin yüzde 30’u yok oluyor. bu biçimde olunca da çiftçide 1 TL, markette 5 TL durumu ortaya çıkıyor. Her şey planlamaya bağlı. Üretici gübreden mazota, zirai ilaçtan elektriğe kadar tüm girdilerinde yüzde 50’den çok artış var. Örneğin çiftçi vergisiz mazot alabilse bile fiyatlara fazlaca büyük tesiri olur. Bölümü regüle edecek kurumlar çiftçiye daha fazlaca takviye vermeli. bu biçimdece hem çiftçi daha fazlaca kazanır birebir vakitte üretici daha ucuz esere ulaşır. Örneğin çiftçi vergisiz mazot alabilse bile fiyatlara fazlaca büyük tesiri olur. Kesimi regüle edecek kurumlar çiftçiye daha hayli takviye vermeli. bu biçimdece hem çiftçi daha epey kazanır birebir vakitte üretici daha ucuz esere ulaşır. Ayrıyeten üreticiyi kırsalda tutacak teşvikler verilmeli. Üreticiler yaşlanıyor, çocukları büyükşehirlere göç ediyor. Gençlerin de üretime kazandırılmalı gerekiyor. Ayrıyeten hal yasası da bir an evvel çıkarılmalı. Hal maddesiyle zerzevat ve meyvelerin ticaretine ait esaslı dönüşümler hayata geçirilmiş olacak. Fırsatçılığın önüne geçilecek. Hallerdeki eser çeşitliliği arttırılmış olacak. Hallerin modernizasyonu yapılacak ve alt yapısı yenilenecek. Çiftçinin ürettiği eser de kıymetinde satılacak” dedi.