Afganistan Taliban’a teslim

SuGiBi

New member
Afganistan Taliban’a teslim Afganistan’da vilayet merkezlerini ele geçirerek ilerleyen Taliban, göz açıp kapayana kadar Kabil’e ulaştı. Afganistan İçişleri Bakanlığı, idarenin devranı için sürecin başladığını duyurdu.

Biden idaresinin tahliye bitene kadar Amerikan askerlerine dokunulmaması için teşebbüste bulunduğu açıklandı. Geride ‘istikrarlı bir yapı’ planı kurgulamadan çekilen ABD’nin, Taliban’la Doha müzakerelerinde hangi başlıkları masaya koyduğu sorusu da öne çıktı.


TAHLİYEYE DAHİL OLMAYAN MİLYONLARCA GÖÇMEN YENİ AKIN PANİĞİNİ ARTIRDI


Sadece kendileriyle çalışan 50 bin kişinin tahliyesi için takvim hazırlayan Amerika’nın geride bıraktığı milyonlarca mülteci, Avrupa’da ‘yeni akın’ paniğini tetikledi. Avusturya göçe tedbir için bir konferans hazırlığına başladı. ABD, üçüncü ülkelerle görüşmelerde de basamak kaydetti. Katar, Kosova, Özbekistan’la birlikte Türkiye’nin de listede olduğu savunuldu. Kritik süreçte Ankara’nın tampon bölge hazırlığına yönelik Tahran’la temasa geçmesi gerektiği kaydedildi.

AFGANİSTAN 20 YIL daha sonra BAŞA DÖNDÜ


ABD’nin, 11 Eylül taarruzları daha sonrası ülkeyi işgal etmesinin akabinde devrilen Taliban rejimi Afganistan’da bir daha hakim. ABD istihbaratının çekilme daha sonrası 30-90 gün dayanacağını söylemiş olduği başşehir Kabil dört gün daha sonra düştü, elçilikler tahliye edildi. Devlet Lideri Gani ülkeden kaçarken, Taliban devrik hükümetle barışçı bir bölüm teslimi görüşüyor. Ülkede büyük bir insani kriz yaşanırken ABD’nin bıraktığı enkaz komşu ülkelere kaldı.

Dünyanın gözleri önünde günlerdir Afganistan’ın eyalet merkezlerini bir bir ele geçiren Taliban örgütü dün başşehir Kabil’e de girerek 20 yıl evvel ABD işgali daha sonrası kaybettikleri iktidarı geri aldı. bu biçimdece ABD Lideri Joe Biden’ın, Amerikan askerlerinin Afganistan’dan çekilmesi ile ilgili sonucunı Nisan ayında açıklamasından 4 ay geçmeden Afgan idaresi çökmüş oldu. Taliban’ın neredeyse hiç direniş görmeden ilerlemesi ABD’nin bilinmeyen bir mutabakat yaptığı tezlerini gündeme getirirken yaşanan insani kriz enkazın bir daha bölge ülkelerine kalmasına niye oldu. Afganistan Devlet Lideri Eşref Gani’nin dün ülkeyi terk ettiği açıklanırken Taliban devrik hükümetle barışçı bir zaman için görüştüklerini deklare etti. Birkaç gün ortasında iktidara gelmeyi beklediklerini söyleyen Taliban yetkilileri daha evvelki katı idaresi yumuşatmaya yemin ettiler. Amerikan diplomatlar ise dün Kabil’deki elçilikten yıldırım süratiyle tahliye edildi. Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid dün yaptığı açıklamada, “Taliban savaşçıları, barışçıl ve tatmin edici bir güç transferi kararlaştırılana kadar Kabil’in tüm girişlerinde beklemede olacak” dedi. Hükümetin içişleri bakanı vekili Abdul Sattar Mirzakawal, Tolo haber kanalında paylaştığı tweet’inde, “Şehre atak olmayacak, barışçıl bir evre olacağı konusunda mutabık kalındı” dedi.


Üç diplomatik kaynak, Taliban’ın kabul edip etmediğinin belgisiz bulunmasına karşın, ABD merkezli bir akademisyen ve eski Afgan içişleri bakanı Ali Ahmed Celali’nin Kabil’deki süreksiz idarenin başına atanabileceğini söylemiş oldu. Geçmişte kızları okuldan uzak tutmaları ve uzuv kesme, taşlama ve asma cezaları da dahil olmak üzere katı uygulamalarıyla tanınan Taliban’ın, daha çağdaş bir imaj vermeye çalıştığı dikkat çekti. Bir diğer sözcü Süheyl Şahin, kümenin bayanların haklarının yanı sıra medya çalışanları ve diplomatların özgürlüklerini de koruyacağını söylemiş oldu. Şahin, BBC’ye verdiği demeçte, “Özellikle Kabil kentindeki insanlara mallarının ve hayatlarının inançta olduğunu garanti ediyoruz,” dedi ve birkaç gün ortasında bir yetki evresinin beklendiğini söylemiş oldu.


ABD ve başkalarının lokal Afgan hükümet güçlerini oluşturmak için harcadıkları milyarlarca dolara karşın, Taliban’ın ilerlemesinin kolaylığı dünyayı hayrete düşürdü. Afganistan Devlet Lideri Eşref Gani ise dün Tacikistan’a gitmek üzere ülkeyi terk etti. Kabil’in biroldukça caddesinde beşerler panik halinde otomobilleriyle ya meskene gitmeye ya da havaalanına ulaşmaya çalışırken görüldü. Reuters’e konuşan bir Kabil sakini, “Bazı beşerler anahtarlarını otomobilde bırakıp havaalanına gerçek yürümeye başladılar” dedi. Bir başkası, “İnsanlar savaşmaktan korkarak konutlarına gidiyor” dedi. Dün erken saatlerde, Taliban denetimindeki vilayetlerden gelen mültecilerin eşyalarını taksilerden indirdiği ve ailelerin büyükelçilik kapılarının önünde durduğu görüldü, kentin şehir merkezi erzak stoklayan beşerlerle doluydu.

ABD’li yetkililer, diplomatların müstahkem Vezir Ekber Han bölgesindeki büyükelçiliğinden havaalanına helikopterlerle gdolayıldüğünü söylemiş oldu. Bir ABD yetkilisi, “Çekirdek” ABD takım üyelerinin havaalanından çalıştığını söylerken, bir NATO yetkilisi birkaç Avrupa Birliği çalışanının başkentte daha inançlı bir yere taşındığını söylemiş oldu. Dün bir daha erken saatlerde, isyancılar doğudaki Celalabad kentini savaşmadan ele geçirdiler ve onlara karayla çevrili Afganistan’a giden ana otoyollardan birinin denetimini sağladılar. Ayrıyeten Pakistan ile yakınlardaki Torkham hudut karakolunu da ele geçirdiler. Afganistan’dan çıkmanın tek yolu olan Kabil havaalanını ise hükümetin elinde bıraktılar.

TÜRK VATANDAŞLARINA İHTAR

Dışişleri Bakanlığı, Afganistan’dan ayrılmak isteyen Türk vatandaşlarının acilen Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği ile temasa geçmesini istedi. Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Afganistan’dan ayrılma talebinde bulunan Türk vatandaşlarının Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği ile irtibata geçerek acilen bilgi vermeleri davetinde bulundu. Elçiliğin numarası “+93 79 782 82 83” olarak paylaşıldı.

MİLİTANLAR DOSTUM’UN SARAYINDA

Taliban’ın Afganistan’da ele geçirdiği ve kilit değerde taşıyan kent Mezar-ı Şerif’te çarpıcı bir gelişme yaşandı. Taliban aykırısı cephede Türkiye’ye yakınlıklarıyla tanınan iki savaş ağası -Taciklerin kümesi Cemiyet-i İslami’nin başkanı Cet Muhammed Parıltı ve Özbek kumandan Raşid Dostum- Mezar-ı Şerif’ten kaçtı. Mezar-ı Şerif’i Taliban’a karşı savunan lokal milis güçlerini komuta eden Parıltı, kaçma sonucunın akabinde merkezi hükümetin kendilerine bir komplo kurduğunu sav etti.

Parıltı, Twitter’dan yaptığı açıklamada “Bizim sıkı direnişimize karşın üzücü bir halde, büyük bir organize ve korkakça komplonun kararında, bütün hükümet ve Afgan güvenlik güçleri teçhizatı Taliban’a teslim edildi” sözlerini kullandı. Işık ve Dostum’un Özbekistan’a kaçtığı düşünülüyor. Taliban ise Raşid Dostum’un Mezar-ı Şerif’teki şatafatlı ve lüks sarayının manzaralarını toplumsal medyadan paylaşarak dalga geçti. Taliban militanları, Dostum’un sarayında ellerinde silahlarla altın varaklı koltuklarda bağdaş kurup yemek yerken görüntülendi. Afganistan’ın en varlıklı isimlerinden ve Belh vilayetinin eski valisi olan Işık, geniş çaplı yolsuzluklarla suçlanan bir isimdi. Dostum ise ülkeye, Taliban’la uğraş emeliyle yaklaşık 10 gün evvel Türkiye’den dönmüştü.

‘EŞREF GANİ TACİKİSTAN’A GİTTİ’

Reuters’a açıklama yapan üst seviye bir Afganistan İçişleri Bakanlığı yetkilisi ‘Devlet Lideri Eşref Gani’nin Tacikistan’a gittiğini’ öne sürdü. Argüman kısa müddet daha sonra Afganistan Ulusal Uzlaşı Yüksek Kurulu Lideri Abdullah Abdullah tarafınca doğrulandı. Abdullah, Gani’nin ülkeden gittiğini belirttiği Facebook paylaşımında halktan sakin olmalarını istedi; Taliban’a da Kabil’e girmedilk evvel görüşmeler için vakit tanıma davetinde bulundu. Abdullah’ın yayınladığı görüntüde ise Gani’yi ‘eski devlet başkanı’ olarak nitelemesi dikkat çekti. Abdullah, mevcut durumdan Gani’yi sorumlu tuttu.

NYT: ABD BİZ ÇIKANA KADAR GİRMEYİN DEDİ

ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Halilzad’ın Taliban militanlarından Amerikan vatandaşlarının ve Afgan asıllı elçilik bakılırsavlilerinin tahliyesi tamamlanıncaya kadar Kabil’e girmemelerini istediği öğrenildi. New York Times gazetesinin ABD’li bir yetkilinin açıklamasına dayandırdığı habere nazaran, ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Taliban militanlarına Amerikan vatandaşlarının ve Afgan asıllı elçilik vazifelilerinin başşehirden tahliyesi tamamlanıncaya kadar Kabil’e girmeme davetinde bulundu. Tahliyenin ne kadar vakit alacağı ve Washington’ın başarılı olup olmayacağı bilinmiyor. Gazetenin aktardığı üzere Kabil’de en az 10 bin Amerikan vatandaşı bulunuyor. Haberde ayrıyeten Taliban’ın karşılık olarak ABD’ye hava taarruzlarını durdurma davetinde bulunduğu tabir edildi.

PAKİSTAN: VAKTİ GELDİĞİNDE TALİBAN HÜKÜMETİNİ TANIRIZ

Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi, “Zamanı geldiğinde memleketler arası mutabakat, saha gerçekleri ve Pakistan’ın ulusal çıkarları doğrultusunda Taliban hükümetini tanıyacağız.” dedi. Başşehir İslamabad’da basın açıklaması yapan Kureyşi, Afganistan’da favorilerinin olmadığını ve komşuyla yeterli ilgiler istediklerini söylemiş oldu. Kureyşi, Afganistan’daki sorunun tahlilinin askeri olmaması, tüm sorunların diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini tabir etti. Afganistan’daki durumun süratli biçimde değiştiğini lisana getiren Kureyşi, Afganistan sorununu yakında Çin, İran, Özbekistan, Türkmenistan ve Hindistan üzere komşu ülkelerle görüşeceklerini bildirdi.

AFGAN MÜLTECİLERE İKİ ÜLKE KAPILARI AÇTI

Biden idaresinin Afganistan’da ABD güçleriyle çalışan şahıslar ve ailelerinin süreksiz olarak sığınmasıyla ilgili yaptığı talebe Arnavutluk ve Kosova’dan olumlu karşılık geldi. Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan ile görüşmelerin sürdüğü, lakin şu ana dek fazla yol kat edilemediği öğrenildi.

ABD 20 yıllık işgali mühletince kendisine bağlı çalışan Afgan vatandaşları için vize süreçleri müddetince barınacakları üçüncü bir ülke arayışlarını sürdürüyor. Bu kapsamda birinci yeşil ışık Arnavutluk ve Kosova’dan geldi. Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan ile görüşmelerde şu ana dek fazla yol kat edilemediği öğrenildi. ABD ayrıyeten, Özel Göçmen Vizelerine başvuranların sürecini hızlandırmak için Katar’a yaklaşık 1000 işçi göndereceğini duyurdu. Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Afganistan vatandaşlarının ülkelerinde barınma ve transit geçişine “Hayır” demeyeceklerini belirterek, entelektüel çevrelerden ve Afgan bayan aktivistlerden oluşan birkaç yüz kişinin Arnavutluk’a süreksiz olarak sığınma talebini memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.

Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani de, ABD Lideri Joe Biden’ın Afganistan’da ABD güçleriyle çalışan bireyler ve ailelerinin süreksiz olarak sığınmasıyla ilgili yaptığı talebi memnuniyetle karşıladıklarını belirtti. Cumhurbaşkanı Osmani, ABD’nin sivil Afganların sığınmasıyla ilgili taleplerine, kendi hür iradeleri haricinde meskenlerini terk etmek zorunda kalanlara kapıların kapanmaması prensibiyle onay verdiğini duyurdu. Kosova’nın, memleketler arası hukuka ve mültecilere kapıyı kapatmama yükümlülüğüne hürmet duyduğunu tabir eden Osmani, “Dostlarımızın, bilhassa de ABD’nin düzgün ya da makûs bizim yanımızda oldukları üzere, biz de onların yanında durmalıyız.” tabirlerini kullandı. Osmani, Afgan sivillerin, Kosova’da, ABD’ye göçmenlik süreçleri tamamlanana kadar süreksiz olarak kalacaklarını belirtti.
 
Üst