Bası yarası nedir?
Basınç ülseri, dekübit ülseri olarak da isimlendirilen yatak yaraları, cilt üzerinde uzun periyodik basınçtan kaynaklanan ciltte ve cilt altındaki dokularda oluşan faydalanmalardır. Kaslara ve kemiklere kadar yayılabilen yara cinsidir. Bası yaraları sıklıkla bedenin topuklar, ayak bilekleri, kalçalar ve kuyruk sokumu kemiği, kürek kemiği, omuzlar, baş kemikleri üzere kemikli bölgelerini örten cilt kısmında gelişir.
Bası yarası gelişme riski en yüksek olan şahıslar, durum değiştirme yeteneklerini kısıtlayan yahut vakit içinderının birçoklarını bir yatak yahut sandalyede geçirmelerine niye olan sıhhat sorunu olan yaşlı, felçli yahut ağır bakımda tedavi nazarann bireylerdir.
Bası yaraları saatler yahut günler içerisinde gelişebilir. Birçok yaranın tedavi ile güzelleşmesi mümkündür. Lakin gerekli ve hakikat tedavi yaklaşımları yapılmazsa ölümcül sonuçlar meydana gelebilir.
Bası yaraları, cilde kan akışını engelleyen cilde uygulanan basınçtan kaynaklanır. Bedeninizin rastgele bir yerine daima baskı yapmak, dokulara kan akışını azaltabilir ve dokuların beslenmesini bozabilir. Oksijen ve öteki besin hususlarını dokulara ulaştırmak için kan akışı gereklidir. Bu temel besinler olmadan cilt ve yakındaki dokular ziyan görür ve sonunda ölebilir.
Bası yarası için risk faktörleri
Hareketsizlik. Ağır bakımda yatmaya sebep olan tıbbi durum, omurilik faydalanması ve başka niçinlere bağlı felç durumlarından kaynaklanabilir.
İnkontinans (idrar yahut dışkı denetiminin olmaması). Cilt, idrar ve dışkıya uzun müddet maruz kaldığında daha savunmasız hale gelir.
Duyusal algı bozukluğu (hissizlik). Omurilik faydalanmaları, nörolojik bozukluklar ve öbür durumlar duyu kaybına niye olabilir. Ağrı yahut rahatsızlık hissetmeme, bası yarasına niye olabilir.
Yetersiz beslenme ve sıvı eksikliği. Beşerler sağlıklı bir cilde sahip olmak ve cilt altı dokularının hasar görmesini önlemek için günlük diyetlerinde kâfi sıvı, kalori, protein, vitamin ve minerallere muhtaçlık duyarlar.
Kan akışını etkileyen tıbbi durumlar. Diyabet, kalp ve damar hastalığı üzere kan akışını etkileyebilecek sıhhat problemleri, bası yaraları üzere doku hasarı riskini artırabilir.
Bası yarasının kademeleri
Kademe I: Bu aşamadacilt bozulmamış, cilde basıldığında beyazlaşmayan, kızarık, ağrılı, sert bir bölge mevcuttur. Cilt sıcak yahut soğuk, sıkı yahut yumuşak olabilir. Basınç kaldırıldıktan daha sonra kızarıklık yahut renk değişikliği 30 dakika ortasında kaybolmaz. Bu, bası yarası oluşabileceğinin bir işaretidir. Bu kademedeki bası yarası, bölgedeki tüm basınç kaldırılırsa yaklaşık üç gün ortasında bilakis çevrilebilir.
Evre II: Derinin en üst katmanı (epidermis) bozularak sığ ve açık bir yara oluşur. Yaranın etrafındaki alan kırmızı ve tahriş olabilir. Cildin ikinci katmanının (dermis) da nizamı bozulabilir. İrin yahut sıvı akıntısı olabilir yahut olmayabilir. Bası kaldırılır ve bası yarası tedavisi daha sonrası üç gün ila üç hafta içinde güzelleşme olabilir.
Basamak III: Ciltte krater ismi verilen ağzı açık, cilt altına yanlışsız giden bir yara oluşur. Bası yarası dermisten (cildin ikinci tabakası) cilt altı yağ dokusuna uzanır. Kemik, tendon ve kas etkilenmez. Enfeksiyon belirtileri (ağrı, yara kenarında kızarıklık, irin, makûs koku, ısı artışı) ve muhtemel nekroz (siyah, meyyit doku) olup olmadığı denetim edilmelidir. Çabucak baskıyı azaltın ve bası yarası tedavisi almak için sıhhat uzmanınıza başvurun. Bu basamaktaki yaralar çoğunlukla özel bası yarası tedavisi gerektirir. Bası yarası tedavisi, bir ila dört ay sürebilir.
Evre IV: Bası yarası, cilt altı yağ dokusunu da geçer daha aşağıdaki kas ve kemik dokulara kadar ilerler. Çoklukla fazlaca sayıda meyyit doku ve akıntı mevcuttur. Enfeksiyon mümkünlüğü yüksektir. Kemik iltihabı denilen osteomiyelit gelişebilir. Bu basamakta bası yarası tedavisi yapılmazsa enfeksiyon daha da ilerler. Sepsis denilen tüm bedeni etkileyen ve organ yetmezlikleri daha sonrası mevte niye olabilen bir evreye gelebilir.
Bası yarasının komplikasyonları nelerdir?
Bası yarası tedavisi, tertipli olarak konumunuzu değiştirmeyi, basıncı azaltmayı yahut rahatlatmak için özel örtüler kullanmayı ve bası yarasını düzgünleştirmeye yardımcı olan tedavi yaklaşımlarını içerir. kimi vakit cerrahi süreçler ve ameliyat gerekebilir. Grup çalışmasıyla ve multidisipliner bir yaklaşımla bası yarası tedavisi yapılması gerekir.
Basınç ülseri, dekübit ülseri olarak da isimlendirilen yatak yaraları, cilt üzerinde uzun periyodik basınçtan kaynaklanan ciltte ve cilt altındaki dokularda oluşan faydalanmalardır. Kaslara ve kemiklere kadar yayılabilen yara cinsidir. Bası yaraları sıklıkla bedenin topuklar, ayak bilekleri, kalçalar ve kuyruk sokumu kemiği, kürek kemiği, omuzlar, baş kemikleri üzere kemikli bölgelerini örten cilt kısmında gelişir.
Bası yarası gelişme riski en yüksek olan şahıslar, durum değiştirme yeteneklerini kısıtlayan yahut vakit içinderının birçoklarını bir yatak yahut sandalyede geçirmelerine niye olan sıhhat sorunu olan yaşlı, felçli yahut ağır bakımda tedavi nazarann bireylerdir.
Bası yaraları saatler yahut günler içerisinde gelişebilir. Birçok yaranın tedavi ile güzelleşmesi mümkündür. Lakin gerekli ve hakikat tedavi yaklaşımları yapılmazsa ölümcül sonuçlar meydana gelebilir.
Bası yaraları, cilde kan akışını engelleyen cilde uygulanan basınçtan kaynaklanır. Bedeninizin rastgele bir yerine daima baskı yapmak, dokulara kan akışını azaltabilir ve dokuların beslenmesini bozabilir. Oksijen ve öteki besin hususlarını dokulara ulaştırmak için kan akışı gereklidir. Bu temel besinler olmadan cilt ve yakındaki dokular ziyan görür ve sonunda ölebilir.
Bası yarası için risk faktörleri
Hareketsizlik. Ağır bakımda yatmaya sebep olan tıbbi durum, omurilik faydalanması ve başka niçinlere bağlı felç durumlarından kaynaklanabilir.
İnkontinans (idrar yahut dışkı denetiminin olmaması). Cilt, idrar ve dışkıya uzun müddet maruz kaldığında daha savunmasız hale gelir.
Duyusal algı bozukluğu (hissizlik). Omurilik faydalanmaları, nörolojik bozukluklar ve öbür durumlar duyu kaybına niye olabilir. Ağrı yahut rahatsızlık hissetmeme, bası yarasına niye olabilir.
Yetersiz beslenme ve sıvı eksikliği. Beşerler sağlıklı bir cilde sahip olmak ve cilt altı dokularının hasar görmesini önlemek için günlük diyetlerinde kâfi sıvı, kalori, protein, vitamin ve minerallere muhtaçlık duyarlar.
Kan akışını etkileyen tıbbi durumlar. Diyabet, kalp ve damar hastalığı üzere kan akışını etkileyebilecek sıhhat problemleri, bası yaraları üzere doku hasarı riskini artırabilir.
Bası yarasının kademeleri
Kademe I: Bu aşamadacilt bozulmamış, cilde basıldığında beyazlaşmayan, kızarık, ağrılı, sert bir bölge mevcuttur. Cilt sıcak yahut soğuk, sıkı yahut yumuşak olabilir. Basınç kaldırıldıktan daha sonra kızarıklık yahut renk değişikliği 30 dakika ortasında kaybolmaz. Bu, bası yarası oluşabileceğinin bir işaretidir. Bu kademedeki bası yarası, bölgedeki tüm basınç kaldırılırsa yaklaşık üç gün ortasında bilakis çevrilebilir.
Evre II: Derinin en üst katmanı (epidermis) bozularak sığ ve açık bir yara oluşur. Yaranın etrafındaki alan kırmızı ve tahriş olabilir. Cildin ikinci katmanının (dermis) da nizamı bozulabilir. İrin yahut sıvı akıntısı olabilir yahut olmayabilir. Bası kaldırılır ve bası yarası tedavisi daha sonrası üç gün ila üç hafta içinde güzelleşme olabilir.
Basamak III: Ciltte krater ismi verilen ağzı açık, cilt altına yanlışsız giden bir yara oluşur. Bası yarası dermisten (cildin ikinci tabakası) cilt altı yağ dokusuna uzanır. Kemik, tendon ve kas etkilenmez. Enfeksiyon belirtileri (ağrı, yara kenarında kızarıklık, irin, makûs koku, ısı artışı) ve muhtemel nekroz (siyah, meyyit doku) olup olmadığı denetim edilmelidir. Çabucak baskıyı azaltın ve bası yarası tedavisi almak için sıhhat uzmanınıza başvurun. Bu basamaktaki yaralar çoğunlukla özel bası yarası tedavisi gerektirir. Bası yarası tedavisi, bir ila dört ay sürebilir.
Evre IV: Bası yarası, cilt altı yağ dokusunu da geçer daha aşağıdaki kas ve kemik dokulara kadar ilerler. Çoklukla fazlaca sayıda meyyit doku ve akıntı mevcuttur. Enfeksiyon mümkünlüğü yüksektir. Kemik iltihabı denilen osteomiyelit gelişebilir. Bu basamakta bası yarası tedavisi yapılmazsa enfeksiyon daha da ilerler. Sepsis denilen tüm bedeni etkileyen ve organ yetmezlikleri daha sonrası mevte niye olabilen bir evreye gelebilir.
Bası yarasının komplikasyonları nelerdir?
ömrü tehdit eder. Mevte sebep olabilir.
Enfeksiyon kana, kalbe ve kemiğe yayılabilir.
Amputasyonlara (uzuv kayıplarına) niye olabilir.
Aylarca işten, okuldan ve toplumsal aktivitelerden uzak tutabilecek uzun periyodik yatmayı zarurî hale getirebilir.
Otonomik disrefleksi ismi verilen istemsiz olarak hudut sisteminizin dış yahut bedensel uyaranlara çok reaksiyon gösterdiği bir duruma yol açabilir.
Bası yarası tedavisi sırasında daha az faal olduğunuz için bu durum teneffüs sorunları yahut idrar yolu enfeksiyonları için daha yüksek risk oluşturur.
Bası yarası tedavisi vaktinde ve yetkili şahıslarca yapılmazsa tıbbi masraflar açısından fazlaca maliyetli olabilir.
Bası yaralarının önlenmesi için alınması gereken önlemler, bası yaraları oluştuktan daha sonra bu yaraların tedavisinden daha kolay ve ekonomiktir.
Bası yaralarının önlenmesinde birinci etap eğitimdir. Hasta, ailesi, hastanede çalışanlar, yara oluş niçinleri ve sonuçları hakkında bilgilendirilmelidirler. Bası yaralarını önlemek için en tesirli usul sık sık durum değişimi ve şayet hareket yetisi var ise en süratli biçimde hastaya hareket kazandırılmasıdır. Bu hastaların en az 1-2 saat aralıklarla konum değiştirilmelidir.
Tekerlekli sandalyede oturanlar her 1-2 saatte bir elleriyle kendilerini yükselterek bu bölgelerin kanlanmasını sağlamalıdırlar.
Deri ve yatak bakımı fazlaca değerlidir. Deri her gün sabunlu su ile silinmeli, nem kalmayacak biçimde kurulanmalıdır. Derinin kan deveranını, dayanıklılığını arttırmak hedefiyle masaj uygulanmalı. Yatak çarşafları pak ve kuru olmalıdır. Hastanın altındaki yatak ve çarşafta katlanmalar olmamalıdır.
Yatağa bağımlılarda idrar ve dışkılama daha sonrası paklık fazlaca kıymetlidir.
Bası yaralarının açılmasına sebep olabilecek anemi, protein eksikliği, vitamin eksiklikleri, yanlış yapılmış sargı ve ateller, beden direncini düşürecek faktörler ortadan kaldırılmalıdır.
Felçli hastalarda görülen kas ve eklem sertlikleri ile çaba edilmelidir. Yara oluşumunu önlemek için biroldukça yatak, tekerlekli sandalye ve minderler geliştirilmiş bulunmasına rağmen bası yaralarının tümünü engelleyecek bir gereç çabucak hemen üretilmemiştir.
Bası yarası tedavisi, tertipli olarak konumunuzu değiştirmeyi, basıncı azaltmayı yahut rahatlatmak için özel örtüler kullanmayı ve bası yarasını düzgünleştirmeye yardımcı olan tedavi yaklaşımlarını içerir. kimi vakit cerrahi süreçler ve ameliyat gerekebilir. Grup çalışmasıyla ve multidisipliner bir yaklaşımla bası yarası tedavisi yapılması gerekir.