Çavuşoğlu: Rusya’ya ‘bu gemileri göndermeyin’ dedik Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Ukrayna‘daki kriz konusuna Montrö Boğazlar Kontratı‘ni ‘çifte standarda düşmeden, şeffaf halde uyguladığını’ söylemiş oldu. Çavuşoğlu, “Bir savaş olduğuna nazaran bu sebep savaşın tarafı olan ülkelerle ilgili Montrö’nün 19. unsurunu uygulamak durumundayız” dedi; şubat ayının sonunda Boğazlardan geçmek isteyen dört Rus gemisine de müsaade verilmediğini söylemiş oldu.
Habertürk yayınında konuşan Çavuşoğlu, Kontrat konusunda “Genel karara istisna getiren paragraf da var, ona da uymak durumundayız. Bunu Ruslara da söylemiş olduk, öbür ülkelere de söylemiş olduk” dedi. “19. unsur nedir? Şu anda savaş var, iki tarafı var. Rusya’nın savaş gemisinin fazla olması var. 19. unsur savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin savaş gemilerinin boğazdan geçişinin engellenmesi” diyen Çavuşoğlu, şu açıklamayı yaptı:
“Şöyle bir istisna var. Şayet o savaş gemisi Karadeniz’de kendi üssüne, savaş öncesinde kayıtlı olan üssüne ya da bağlama limanına, daha fazlaca sivil gemiler için kullanılıyor, döneceğini söylerse bu biçimde o savaş geminin geçişini engelleyemiyoruz. Zira üssüne dönecek. En son Rusların 27-28 Şubat’ta 4 gemisinin geleceğini söylenmişti. Bunlardan 3 tanesi Karadeniz’de üslere kayıtlı değildir. Biz ‘Bu gemileri göndermeyin’ dedik. Montrö’ye taraf olan ülkelere bildirdik. Resmi biçimde bildirdik.”
“Dostane bir biçimde Rusya’ya bu gemileri göndermeyin dedik. bu biçimde savaş olup olmama sonucu yoktu” diyen Çavuşoğlu, “Burada Rusya yahut öbürleri alınganlık göstermesin. Bu dört gemiden üç adedinin savaş durumunda geçiş hakkı yoktu. Bizdeki bilgiye nazaran Karadeniz’deki üslere kayıtlı gemiler değildi. bu biçimde bir durumda gelseydi 1 tanesi geçebilirdi, 3 tanesi geçemezdi” sözlerini kullandı.
Çavuşoğlu’nun şunları kaydetti:
YARINKİ MÜZAKERE ERTELENEBİLİR
“İki ülke içinde müzakerelerin başlamasını telkinlerimizi ilettik. En son Ukrayna’ya yerin değerli olmadığını, şüphesiz İstanbul’u Ukrayna tercih ediyordu. Biz memnuniyetle konut sahipliği yaparız lakin şu etapta yerin ehemmiyeti yok. Orta yol buldular. Sonun Belarus kenarında, ırmağın kenarında birinci görüşmeyi yaptılar.
Şu anda taraflarla görüşüyoruz, genel bilgi alıyoruz. Son yaptıkları açıklamada bunu zımnî götüreceklerini söylemiş olduler. Birinci görüşmeden bir sonuç çıkmadığını biliyoruz. Sonuçta müzakere heyetine katılanları tanıyoruz. Oradan alınan iletiler önderler düzebir daha, başkentlere taşındı. İkinci toplantı konusunda yer yokluyorlar. Biz olmasını dilek ederiz lakin o denli görünüyor ki yarınki toplantı bir iki gün ertelenebilir. Bundan daha sonra müzakerelerin sonuç odaklı olmasını istek ediyoruz. Ateşkesle sonuçlanacak müzakere olması lazım.
TARAF TUTMA LÜKSÜMÜZ YOK
Siyasi mevzuları müzakere etme bakımından gereğince vakit içinderı olacaktır. Artık acil olan ateşkes. Çatışmalar, bombardımanlar devam ederken bir sonuç çıkmaz. Evvel ateşkes diyoruz. Sonuçta Türkiye taraf tutmak zorunda değil. olağan olarak NATO üyesi. NATO’nun kararlarına uyan ve katkı sağlayan ülke. Türkiye ilkesel tavır sergiliyor. Görüş ayrılıklarına karşın her iki ülkeyle işbirliğini geliştiren ülkeyiz. Savaş olduğu vakit taraf tutmak zorunda değiliz; tam zıddı savaşın bitmiş oldurilmesinde her iki tarafta eşit bir biçimde diyalog kurabilen ülkeyiz. Taraf tutma lüksümüz yok. Bir şey yanlışsa onu söylemek durumundayız. Rusya’nın saldırısı memleketler arası hukukun ihlalidir. Şu anda insani dramlar var. Bu yanlışları kim yaparsa yapsın biz bunu açıkça söyleriz. Diğer krizlerde de ilkesel tavrımızı sergiledik.
RUSYA’NIN TEMSİL HAKKI SONA ERECEĞİ İÇİN ÇEKİMSER OY KULLANDIK
Burada Türkiye’nin takındığı halde çelişki yok. BM Güvenlik Kurulu’na giden karar tasarısında biz eş sunucuyduk. Tıpkı biçimde BM Genel Heyeti’nde bir acil özel oturum başladı. 2 Mart’ta Rusya’nın Ukrayna konusu konuşulacak. Burada da taslak karar tasarısını yazan kümenin ortasında olduk. NATO’da halimiz açık ve net. Tıpkı şeyi Avrupa Kurulu’nda yaptık. 23 Şubat’ta reaksiyonumuzu gösteren Ukrayna’yı destekleyen karara biz de dayanak verdik.
İlkesel tavrımızın niçinini anlatıyorum. 24 Şubat’ta bir daha akından daha sonra Rusya’ya yönelik kınama, ağır tabirler içeren, yaptırım olabileceği söz eden tasarıya evet dedik. 25 Şubat’taki karara niye çekimser oy kullandık? O kararda Rusya’nın temsil hakkı bitmiş olduriliyor. Rusya’nın o örgütteki temsil hakkını askıya alan ya da büsbütün kaldıran bir teşebbüs var mı? Bu kadar diyalogdan, müzakereden bahsettik. Sonuçta Rusya’nın buradan atılması demek Rus vatandaşların AİHM’e gidememesi demektir. Buradan bağları kopardığınız vakit bunun yararı ne olacak? İkinci seçenek ortak tamamlayıcı sürecin başlatılması. Ağır ve aktif diyaloğun başlatılması. Bu seçenek maalesef tercih edilmedi.
TÜRKİYE’YE BATI’DAN BİR YAPTIRIM BASKISI GELMEDİ
Bundan da sonuç alınamazsa daha sonrasında tahminen askıya alınması. Sonuçta diyaloğun kopmaması için, İnsan Hakları Kurulu’nda oturum olacak. Orada da karar tasarısının ortasındayız. Sonuçta tüm platformda prensipli biçimde tavır sergilerken diyaloğun kopmasını istemediğimiz için unsurlu biçimde çekimser oy kullandık.
Kabine toplantımızda mevzu gündeme geldi. olağan olarak yaptırımlar Rus iktisadını de tesirler. Bu yaptırım sonucunı alan AB’yi ve öteki ülkeleri tesirler. Biz tek tek yaptırım kararlarını inceliyoruz. Ekonomimize, güç arz güvenliğine tesiri ne olacaktır, hava alanına dahil. Biz yaptırımlara ilkesel olarak katılmadık, katılma eğilimimiz yok. Telefonda görüştüğümüz muhataplarımız da ‘Bu yaptırımlara katılacak mısınız’ diye soruyorlar. Biz de kendilerine mevcut yaptırımların iktisadımızı nasıl etkileyeceğini kesimlerimizi nasıl etkileyebileceğini söylemiş olduk. Rastgele bir talep ve baskı gelmedi bu bahiste Türkiye’ye, yalnızca soruydu.
Orada bir yanlış anlaşılma olmuş. Ayaküstü diplomasi muhabirleriyle sohbet ediyorduk. Biz Montrö Mutabakatı’nı harfiyen, ikili standarda düşmeden, şeffaf halde uygulayacağımızı söylemiş olduk. Kıyıdaş olmayan ülkelerin Karadeniz’e geçireceği gemilerin Boğazlardan geçişleri, Karadeniz’de kalma sürecini, toplam tonajını Montrö düzenliyor. Hiç merak etmeyin uygulayacağız diyorduk. Artık savaş durumu var. Bir savaş olduğuna nazaran bu sebep savaşın tarafı olan ülkelerle ilgili Montrö’nün 19. unsurunu uygulamak durumundayız.
TOPLAMDA 5 BİN 850 VATANDAŞI TAHLİYE ETTİK
Ukrayna’da riskli bölgeler var. Bunlardan bir tanesi Harkov. Biz 12 Şubat’tan itibaren duyurularımızı yaptık, vatandaşlarımıza ulaştık. Aslında 12 Şubat’ta biz 16 bin şahsa telefon ve sms ile ulaşmışız. Daha tanıma sonucundan 10 gün evvel. Biroldukça öğrenci kardeşimiz, vatandaşımız katıldığı programlarda bunu söylemiş oldu. Bilhassa doğu bölgelerinden ayrılmasını istedik vatandaşlarımızdan. Telefonla tek tek izah ettim. 22 Şubat’ta ayrılmalarını söylemiş olduk. 22 Şubat’ta THY ek seferi düzenledik. Maalesef yalnızca 4 bilet satıldı. Maalesef 4 tane bilet satıldığı için THY iptal etti.
Savaşın başlamasına kadar uyarılarımızla 5 bin kadar vatandaşımız Ukrayna’yı terk etti. Hava savası kapandı, karadan tahliyeleri başlatalım dedik. Birinci gün önemli kaos vardı, otobüslerle 25 Şubat’ta tahliyeleri başlattık. Bugün 3 noktadan kalkan trenlerimizle birlikte güzergah üzerinde farklı kentlerde durarak vatandaşlarımızı aldılar. Yola çıktı artık trenlerimiz. Toplamda bugün itibariyle yola çıkan vatandaşlarımızla 5 bin 850 vatandaşımızı tahliye ettik ve ediyoruz.
İDDİAMIZA NAZARAN 7 BİN VATANDAŞIMIZ UKRAYNA’DA
Bunlar Romanya sonuna geliyor. Orada bekleyen otobüslerimiz vatandaşlarımızı Bükreş’e getiriyorlar. Bükreş’ten de THY ile konuştuk, düzenlemelerimizi yaptık. İlgili ülkelerde büyükelçilerimizle toplantımızı yaptık. bakılırsav dağılımını yaptık. THY ile Bükreş’ten süratli bir biçimde getireceğiz. Otobüslerimiz shuttle yapacaklar. Odessa’dan da kesinlikle ayrılın dedik. 2 otobüs doldu. Üçüncü otobüse 30 vatandaşımız geldi. 140 vatandaşımız Odessa’dan tahliye edildi. 2 bin 200 vatandaşımız huduttaki elçilerimizin dayanaklarıyla ayrıldı. Bugün 8 bin 50 vatandaşımızı tahliye ettik. Yaklaşık 20 bin vatandaşımız vardı. Her gün tahliye ilgili sayılar değişiyor. Bizim tahminimizce 7 bin vatandaşımız hala orada. Yarından itibaren tıpkı çabaları göstereceğiz.
Burada Ukrayna demiryolları yetkililerinden bu trenlerle ilgili daima çalışma yapıyoruz, ancak saatini alamıyoruz. Orada karmaşa var. Fiyatını ödüyoruz. Saati aşikâr olduktan daha sonra vatandaşlarımıza duyuruda bulunuyoruz. Ukrayna’daki vatandaşlarımızdan rica ediyoruz, duyurularımızı, misyonlarımızın duyurularını takip edin.”
‘TAHLİYE ETTİĞİMİZ VATANDAŞLARIMIZIN SAYISI 8 BİN 50’YE YÜKSELDİ’
Bakan Çavuşoğlu canlı yayının akabinde Twitter hesabından açıklama yaptı. Çavuşoğlu açıklamada, Rusya’nın askeri harekât düzenlediği Ukrayna’dan tahliye süreçlerinin devam ettiğini belirtti. Çavuşoğlu, “Bugün Kiev, Harkiv, Odesa, Zaporijya ve Lviv’den Can Azerbaycan vatandaşlarının da dahil olduğu 2 bin 604 kardeşimiz daha yola çıktı. bu biçimdece tahliye ettiğimiz vatandaşlarımızın sayısı 8 bin 50 oldu. Vatandaşlarımızın inançlı tahliyesi için planlamalarımız devam ediyor” dedi.
Habertürk yayınında konuşan Çavuşoğlu, Kontrat konusunda “Genel karara istisna getiren paragraf da var, ona da uymak durumundayız. Bunu Ruslara da söylemiş olduk, öbür ülkelere de söylemiş olduk” dedi. “19. unsur nedir? Şu anda savaş var, iki tarafı var. Rusya’nın savaş gemisinin fazla olması var. 19. unsur savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin savaş gemilerinin boğazdan geçişinin engellenmesi” diyen Çavuşoğlu, şu açıklamayı yaptı:
“Şöyle bir istisna var. Şayet o savaş gemisi Karadeniz’de kendi üssüne, savaş öncesinde kayıtlı olan üssüne ya da bağlama limanına, daha fazlaca sivil gemiler için kullanılıyor, döneceğini söylerse bu biçimde o savaş geminin geçişini engelleyemiyoruz. Zira üssüne dönecek. En son Rusların 27-28 Şubat’ta 4 gemisinin geleceğini söylenmişti. Bunlardan 3 tanesi Karadeniz’de üslere kayıtlı değildir. Biz ‘Bu gemileri göndermeyin’ dedik. Montrö’ye taraf olan ülkelere bildirdik. Resmi biçimde bildirdik.”
“Dostane bir biçimde Rusya’ya bu gemileri göndermeyin dedik. bu biçimde savaş olup olmama sonucu yoktu” diyen Çavuşoğlu, “Burada Rusya yahut öbürleri alınganlık göstermesin. Bu dört gemiden üç adedinin savaş durumunda geçiş hakkı yoktu. Bizdeki bilgiye nazaran Karadeniz’deki üslere kayıtlı gemiler değildi. bu biçimde bir durumda gelseydi 1 tanesi geçebilirdi, 3 tanesi geçemezdi” sözlerini kullandı.
Çavuşoğlu’nun şunları kaydetti:
YARINKİ MÜZAKERE ERTELENEBİLİR
“İki ülke içinde müzakerelerin başlamasını telkinlerimizi ilettik. En son Ukrayna’ya yerin değerli olmadığını, şüphesiz İstanbul’u Ukrayna tercih ediyordu. Biz memnuniyetle konut sahipliği yaparız lakin şu etapta yerin ehemmiyeti yok. Orta yol buldular. Sonun Belarus kenarında, ırmağın kenarında birinci görüşmeyi yaptılar.
Şu anda taraflarla görüşüyoruz, genel bilgi alıyoruz. Son yaptıkları açıklamada bunu zımnî götüreceklerini söylemiş olduler. Birinci görüşmeden bir sonuç çıkmadığını biliyoruz. Sonuçta müzakere heyetine katılanları tanıyoruz. Oradan alınan iletiler önderler düzebir daha, başkentlere taşındı. İkinci toplantı konusunda yer yokluyorlar. Biz olmasını dilek ederiz lakin o denli görünüyor ki yarınki toplantı bir iki gün ertelenebilir. Bundan daha sonra müzakerelerin sonuç odaklı olmasını istek ediyoruz. Ateşkesle sonuçlanacak müzakere olması lazım.
TARAF TUTMA LÜKSÜMÜZ YOK
Siyasi mevzuları müzakere etme bakımından gereğince vakit içinderı olacaktır. Artık acil olan ateşkes. Çatışmalar, bombardımanlar devam ederken bir sonuç çıkmaz. Evvel ateşkes diyoruz. Sonuçta Türkiye taraf tutmak zorunda değil. olağan olarak NATO üyesi. NATO’nun kararlarına uyan ve katkı sağlayan ülke. Türkiye ilkesel tavır sergiliyor. Görüş ayrılıklarına karşın her iki ülkeyle işbirliğini geliştiren ülkeyiz. Savaş olduğu vakit taraf tutmak zorunda değiliz; tam zıddı savaşın bitmiş oldurilmesinde her iki tarafta eşit bir biçimde diyalog kurabilen ülkeyiz. Taraf tutma lüksümüz yok. Bir şey yanlışsa onu söylemek durumundayız. Rusya’nın saldırısı memleketler arası hukukun ihlalidir. Şu anda insani dramlar var. Bu yanlışları kim yaparsa yapsın biz bunu açıkça söyleriz. Diğer krizlerde de ilkesel tavrımızı sergiledik.
RUSYA’NIN TEMSİL HAKKI SONA ERECEĞİ İÇİN ÇEKİMSER OY KULLANDIK
Burada Türkiye’nin takındığı halde çelişki yok. BM Güvenlik Kurulu’na giden karar tasarısında biz eş sunucuyduk. Tıpkı biçimde BM Genel Heyeti’nde bir acil özel oturum başladı. 2 Mart’ta Rusya’nın Ukrayna konusu konuşulacak. Burada da taslak karar tasarısını yazan kümenin ortasında olduk. NATO’da halimiz açık ve net. Tıpkı şeyi Avrupa Kurulu’nda yaptık. 23 Şubat’ta reaksiyonumuzu gösteren Ukrayna’yı destekleyen karara biz de dayanak verdik.
İlkesel tavrımızın niçinini anlatıyorum. 24 Şubat’ta bir daha akından daha sonra Rusya’ya yönelik kınama, ağır tabirler içeren, yaptırım olabileceği söz eden tasarıya evet dedik. 25 Şubat’taki karara niye çekimser oy kullandık? O kararda Rusya’nın temsil hakkı bitmiş olduriliyor. Rusya’nın o örgütteki temsil hakkını askıya alan ya da büsbütün kaldıran bir teşebbüs var mı? Bu kadar diyalogdan, müzakereden bahsettik. Sonuçta Rusya’nın buradan atılması demek Rus vatandaşların AİHM’e gidememesi demektir. Buradan bağları kopardığınız vakit bunun yararı ne olacak? İkinci seçenek ortak tamamlayıcı sürecin başlatılması. Ağır ve aktif diyaloğun başlatılması. Bu seçenek maalesef tercih edilmedi.
TÜRKİYE’YE BATI’DAN BİR YAPTIRIM BASKISI GELMEDİ
Bundan da sonuç alınamazsa daha sonrasında tahminen askıya alınması. Sonuçta diyaloğun kopmaması için, İnsan Hakları Kurulu’nda oturum olacak. Orada da karar tasarısının ortasındayız. Sonuçta tüm platformda prensipli biçimde tavır sergilerken diyaloğun kopmasını istemediğimiz için unsurlu biçimde çekimser oy kullandık.
Kabine toplantımızda mevzu gündeme geldi. olağan olarak yaptırımlar Rus iktisadını de tesirler. Bu yaptırım sonucunı alan AB’yi ve öteki ülkeleri tesirler. Biz tek tek yaptırım kararlarını inceliyoruz. Ekonomimize, güç arz güvenliğine tesiri ne olacaktır, hava alanına dahil. Biz yaptırımlara ilkesel olarak katılmadık, katılma eğilimimiz yok. Telefonda görüştüğümüz muhataplarımız da ‘Bu yaptırımlara katılacak mısınız’ diye soruyorlar. Biz de kendilerine mevcut yaptırımların iktisadımızı nasıl etkileyeceğini kesimlerimizi nasıl etkileyebileceğini söylemiş olduk. Rastgele bir talep ve baskı gelmedi bu bahiste Türkiye’ye, yalnızca soruydu.
Orada bir yanlış anlaşılma olmuş. Ayaküstü diplomasi muhabirleriyle sohbet ediyorduk. Biz Montrö Mutabakatı’nı harfiyen, ikili standarda düşmeden, şeffaf halde uygulayacağımızı söylemiş olduk. Kıyıdaş olmayan ülkelerin Karadeniz’e geçireceği gemilerin Boğazlardan geçişleri, Karadeniz’de kalma sürecini, toplam tonajını Montrö düzenliyor. Hiç merak etmeyin uygulayacağız diyorduk. Artık savaş durumu var. Bir savaş olduğuna nazaran bu sebep savaşın tarafı olan ülkelerle ilgili Montrö’nün 19. unsurunu uygulamak durumundayız.
TOPLAMDA 5 BİN 850 VATANDAŞI TAHLİYE ETTİK
Ukrayna’da riskli bölgeler var. Bunlardan bir tanesi Harkov. Biz 12 Şubat’tan itibaren duyurularımızı yaptık, vatandaşlarımıza ulaştık. Aslında 12 Şubat’ta biz 16 bin şahsa telefon ve sms ile ulaşmışız. Daha tanıma sonucundan 10 gün evvel. Biroldukça öğrenci kardeşimiz, vatandaşımız katıldığı programlarda bunu söylemiş oldu. Bilhassa doğu bölgelerinden ayrılmasını istedik vatandaşlarımızdan. Telefonla tek tek izah ettim. 22 Şubat’ta ayrılmalarını söylemiş olduk. 22 Şubat’ta THY ek seferi düzenledik. Maalesef yalnızca 4 bilet satıldı. Maalesef 4 tane bilet satıldığı için THY iptal etti.
Savaşın başlamasına kadar uyarılarımızla 5 bin kadar vatandaşımız Ukrayna’yı terk etti. Hava savası kapandı, karadan tahliyeleri başlatalım dedik. Birinci gün önemli kaos vardı, otobüslerle 25 Şubat’ta tahliyeleri başlattık. Bugün 3 noktadan kalkan trenlerimizle birlikte güzergah üzerinde farklı kentlerde durarak vatandaşlarımızı aldılar. Yola çıktı artık trenlerimiz. Toplamda bugün itibariyle yola çıkan vatandaşlarımızla 5 bin 850 vatandaşımızı tahliye ettik ve ediyoruz.
İDDİAMIZA NAZARAN 7 BİN VATANDAŞIMIZ UKRAYNA’DA
Bunlar Romanya sonuna geliyor. Orada bekleyen otobüslerimiz vatandaşlarımızı Bükreş’e getiriyorlar. Bükreş’ten de THY ile konuştuk, düzenlemelerimizi yaptık. İlgili ülkelerde büyükelçilerimizle toplantımızı yaptık. bakılırsav dağılımını yaptık. THY ile Bükreş’ten süratli bir biçimde getireceğiz. Otobüslerimiz shuttle yapacaklar. Odessa’dan da kesinlikle ayrılın dedik. 2 otobüs doldu. Üçüncü otobüse 30 vatandaşımız geldi. 140 vatandaşımız Odessa’dan tahliye edildi. 2 bin 200 vatandaşımız huduttaki elçilerimizin dayanaklarıyla ayrıldı. Bugün 8 bin 50 vatandaşımızı tahliye ettik. Yaklaşık 20 bin vatandaşımız vardı. Her gün tahliye ilgili sayılar değişiyor. Bizim tahminimizce 7 bin vatandaşımız hala orada. Yarından itibaren tıpkı çabaları göstereceğiz.
Burada Ukrayna demiryolları yetkililerinden bu trenlerle ilgili daima çalışma yapıyoruz, ancak saatini alamıyoruz. Orada karmaşa var. Fiyatını ödüyoruz. Saati aşikâr olduktan daha sonra vatandaşlarımıza duyuruda bulunuyoruz. Ukrayna’daki vatandaşlarımızdan rica ediyoruz, duyurularımızı, misyonlarımızın duyurularını takip edin.”
‘TAHLİYE ETTİĞİMİZ VATANDAŞLARIMIZIN SAYISI 8 BİN 50’YE YÜKSELDİ’
Bakan Çavuşoğlu canlı yayının akabinde Twitter hesabından açıklama yaptı. Çavuşoğlu açıklamada, Rusya’nın askeri harekât düzenlediği Ukrayna’dan tahliye süreçlerinin devam ettiğini belirtti. Çavuşoğlu, “Bugün Kiev, Harkiv, Odesa, Zaporijya ve Lviv’den Can Azerbaycan vatandaşlarının da dahil olduğu 2 bin 604 kardeşimiz daha yola çıktı. bu biçimdece tahliye ettiğimiz vatandaşlarımızın sayısı 8 bin 50 oldu. Vatandaşlarımızın inançlı tahliyesi için planlamalarımız devam ediyor” dedi.