‘Çözüm masada’ uzlaşması Dünyanın gözü önünde insanlık trajedisi sürerken Antalya Diplomasi Forumu, Ukrayna ile Rusya içindeki en üst seviye temasa vesile oldu. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun iştirakiyle mevkidaşları Lavrov ve Kuleba bir ortaya geldi. Üçlü tepede müzakereye devam etme istikametinde mutabık kalındığına vurgu yapıldı. Lavrov “Müzakerinin yerini alacak hiç bir şey yok” dedi. Tahlile yönelik her teşebbüsü destekleyeceklerini belirtti.
KULEBA: ANTALYA FORMATINDA BİR GÖRÜŞMEYE DAHA HAZIRIZ
Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ise 24 saatlik ateşkes konusunda sonuç alınamadığını lakin Antalya formatında bir görüşmeye daha açık olduklarını kaydetti. Çavuşoğlu da “Diplomasinin işletilmesi ve barışın tesisi için gayretimiz devam edecek” paylaşımı yaptı. Kritik masaya ait Kremlin’den yapılan açıklamada da Ukrayna heyetinin Putin-Zelenskiy doruğu için teklifte bulunduğu vurgulandı. “Görüşme yolu açılabilir” denildi.
SİLAHLAR SUSMADI FAKAT UMUT ARTTI
Savaşta iki hafta geride kalırken Rusya ve Ukrayna içindeki üst seviye birinci temas Türkiye’de gerçekleşti. Antalya doruğundan ateşkes sonucu çıkmadı lakin taraflar diplomasi vurgusu yaptı. Moskova, Ukrayna’nın Putin-Zelenskiy doruğu teklifine kapıyı kapatmadı. Çavuşoğlu “Umutlar arttı” dedi.
Türkiye’nin arabuluculuğu ile Antalya Diplomasi Forumu marjında Rusya-Ukrayna-Türkiye üçlü dışişleri bakanları toplantısı düzenlendi. 15 günün geride kaldığı Rusya-Ukrayna savaşındaki birinci üst seviye tepe olan Antalya’dan ateşkes sonucu çıkmadı lakin Rusya ve Ukrayna Dışişleri bakanları diplomasi vurgusu yaptı. Ukrayna’nın ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğunu ve ‘soykırım kabahati işlediğini’ sav eden Moskova, 24 Şubat’ta işgal teşebbüsünü başlatmıştı. İki milyon sivilin ülkesini terk etmesine, yüzlercesinin vefatına yol açan taarruzlar kararı Belarus’ta üç kere bir ortaya gelen iki ülke, Ankara’nın teşebbüslerine olumlu karşılık verdi. Batı’nın sert ekonomik yaptırımları ve alanda ağır bir direnişle karşılaşan Moskova; Kırım’ın Rus toprağı, ayrılıkçı Donetsk ve Lugansk’ın da bağımsız birer devlet olarak tanınmasını talep ederken Kiev idaresi NATO üyeliğine dönük ısrarında yumuşama sinyali verdi lakin toprak bütünlüğünün müzakere edilmeyeceğini vurguladı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitri Kuleba, Antalya tepesi öncesinde görüşmelerde beklentisinin sonlu olduğunu söylemiş oldu. Konuklarını karşılayan Çavuşoğlu, iki bakanla evvel farklı başka görüşmeler gerçekleştirdi. Akabinde üçlü formatta başlayan görüşme 90 dakika sürdü. Lavrov ve Kuleba tıpkı anda farklı noktalarda kameraların karşısına geçti, konuk bakanların açıklamaları tamamlanınca bu kere Çavuşoğlu soruları yanıtladı.
Kuleba “Ateşkesi konuştuk. 24 saatlik ateşkes en kıymetli bahis. Bir ilerleme olmadı. Biz barış için elimizden geleni yapacağız. Sayın Lavrov da görüşlerini bildirdi. Onun söylemiş olduklerini dinlemek kolay olmadı. Ben hayli sefer insani mevzuları hatırlattım. Rusya halihazırda bir ateşkes ilan edecek üzere görünmüyor” dedi. Ukraynalı Bakan, şunları söylemiş oldu: “Bu temas savaştan daha sonra birinci temas oldu. Lavrov klâsik anlatılarını gerçekleştirdi. Ben elimden gelenin en uygununu yaptım. Diplomatik tahlil bulmaya çalıştım. İnsanı trajediyi sonlandırmak için en uygununu yaptım. Havadan bombalamalar gerçekleşiyor. Ben buraya insanı hedef ile geldim. Mariupol’dan gitmek isteyen siviller var. Lavrov buna bir taahhüt vermedi. İlgili bireyler ile konuşacağını belirtti. Ateşkesi konuştuk. 24 saatlik ateşkes en kıymetli husus. Bir ilerleme olmadı. Bu bahiste Rusya’da öbür karar alıcılar olduğunu biliyoruz. Uğraşlarımız devam edecek. Tahlil arama uğraşını sürdüreceğiz. Dışişleri bakanları barış ve güvenlik konusunu önderler ile konuşacaklar.”
Kuleba “Çavuşoğlu hakikaten yeterli gayretler gösterdi. Ben buraya iki nazaranv ile geldim. Birincisi insanı koridor oluşturmak. İkincisi ise en azından 24 saatlik ateş için anlaşmak. İnsanların sıkıntılarını çözmemiz lazım. Biz savaşı durduramıyoruz. Bize saldıran ülke ve devlet bunu istemiyorsa durduramayacağız. Ukrayna pes etmeyecek. Biz diplomasiye açığız, tahliller arıyoruz. Mert bir biçimde vatanımızı ve insanlarımızı koruyacağız. Umarım bu formatın devamı olur. Rusya tarafı görüşmeye hazır ise ben buna açığım. Bugün muhtaçlığımız olan tek şet önemli yapan bir görüşme. Biz barış için elimizden geleni yapacağız. İnsan hayatı bizim için en pahalı şey. Kendisinin farklı bir bakış açısı var. görüşmede epey sıradan teklifte bulundum. Hepimizin akıllı telefonları var. Muhtemelen Lavrov’un son model Iphone’u vardır. ‘Ben şu anda kendi yetkililerimi arayabilirim. Devlet başkanımı, genelkurmay başkanımı. Yüzde 100 garanti ve bir kelam alabilirim. Pekala siz yapabilir misiniz?’ diye sordum lakin kendisi yanıt vermedi. Ben tahlil için geldim, Lavrov dinlemeye gelmiş.” tabirlerine yer verdi.
Taraflar karşılıklı suçlamalarını sürdürürken Lavrov da diplomasi vurgusu yaptı. Nükleer savaş ihtimaline inanmadığını bildiren Rus Bakan “Bu görüşme Türk tarafının teklifiyle yapıldı. Sayın Erdoğan’ın Putin ile yaptığı görüşme kararında bu karar alınmıştı. Bugünkü görüşmemiz kararında müzakerenin yerini alacak hiç bir şeyin olmadığı anlaşıldı. İnsani bahisleri ele aldık. Biz Rusya tarafının günlük insani koridor açılması teklifini yineladık. En tesirli ve en inançlı güzergahların seçilmesini amaçlıyoruz. Biz başka ülkelere saldırmayacağız. Aslında Ukrayna’ya da saldırmadık. Uzun yıllardır teklif sunduk, kimse bizi dinlemedi. Putin, bu mevzuda fazlaca detaylı biçimde konuştu. Halk cumhuriyetlerine hücumlar uzun müddettir planlı biçimde sürdürülüyordu. Kuleba ile Putin ve Zelenskiy’in bir ortaya gelme ihtimalini görüştük. Devlet Lideri Putin, temas kurmayı asla reddetmez.”
Çavuşoğlu da tepe daha sonrası “Temennimiz bölgemizde barışın bir daha tesis edilmesi” paylaşımı yaptı, akabinde soruları yanıtladı. Çavuşoğlu, Putin ve Zelenskiy içinde görüşme gerçekleştirilmesinin de gündeme geldiğini söylemiş oldu, Ukrayna tarafının Türkiye’den garantör olma talebini bir dahalediğini belirtti. “Bu toplantı başlangıç, mucize beklenmemeli” bildirisi veren Çavuşoğlu “Sorunların diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğini savunuyoruz. İki taraf da Türkiye’nin görüşmede bulunmasını bilhassa istediler. Bu toplantının devam etmesini isteriz lakin iki taraf karar verirse devam ettirmeye bir daha tıpkı ortamı Türkiye’de sunmak isteriz. Bu toplantının da önderler seviyesinde gerçekleştirilmesi gündeme geldi. Ukrayna tarafı, Sayın Zelenski’nin bu biçimde bir toplantıya hazır olduğunu, Sayın Lavrov da Sayın Putin’in prensip olarak karşı olmadığını söylemiş oldu. Tarafların siyasi olarak bir ortaya gelmesi ve bundan daha sonra önderler seviyesindeki bir görüşmeye de prensip olarak karşı olmamaları, hatta Ukrayna’nın net bir biçimde hazır olması, gelecekte bu tıp üst seviyedeki toplantıların gerçekleşebileceği istikametindeki umudumuzu artırdı” tabirlerini kullandı. Öte yandan tepe devam ederken, Kremlin Sarayı’ndan yapılan açıklamada da “Türkiye’deki görüşmede Ukrayna tarafı Putin ve Zelenskiy görüşmesini teklif etti. Görüşmenin yolu açılabilir” denildi.
ERDOĞAN’IN ATEŞKES DİPLOMASİSİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna savaşında ateşkesin sağlanması, sivillerin tahliyesi ve barışın tesisi için yürüttüğü diplomatik çalışmalarını sürdürüyor. Kovid’i atlatmasının akabinde Afrika ve BAE’ye giden Erdoğan evvelki gün İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile görüştü. Erdoğan dün de Çankaya’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le çalışma yemeğinde bir ortaya geldi. Çankaya Köşkü’ndeki yemekte savaşın bitmiş oldurilmesi için atılabilecek adımların yanı sıra çatışmanın bölgesel tesirleri ele alındı. Aliyev’i Esenboğa Havalimanı’nda Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in karşılaması dikkat çekti. Erdoğan akabinde 18.30’da ABD Lideri Joe Biden ile telefonda görüştü. Tepede Rusya-Ukrayna savaşı ele alındı. Erdoğan, bugün ise Antalya Diplomasi Forumu’na katılacak. Forumdaki gündem de savaşı bitmiş oldurmek için yapılacak çalışmalar olacak. Erdoğan’ın temasları, 13 Mart Pazar günü İstanbul’da konuk edeceği Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve 14 Mart’ta günü Ankara’ya resmi ziyarette bulunacak Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile devam edecek.
24 Şubat’ta başlayan savaşta Erdoğan, birinci vakit içinderda Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy ile telefonda görüşmüştü. Zelenskiy ile ikinci görüşme 26 Şubat, üçüncü görüşme ise 4 Mart’ta yapıldı. Cumhurbaşkanı, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile 6 Mart’ta telefonda görüştü. Erdoğan 16 günlük süreçte Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Belarus’un Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Avrupa Birliği Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği Kurulu Lideri Charles Michel ile de telefonda görüştü. Öte yandan Erdoğan, Ankara’da konuk ettiği Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani ve İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ile savaşa ve tesirlerine dair fikir alış verişi yaptı.
KULEBA: ANTALYA FORMATINDA BİR GÖRÜŞMEYE DAHA HAZIRIZ
Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ise 24 saatlik ateşkes konusunda sonuç alınamadığını lakin Antalya formatında bir görüşmeye daha açık olduklarını kaydetti. Çavuşoğlu da “Diplomasinin işletilmesi ve barışın tesisi için gayretimiz devam edecek” paylaşımı yaptı. Kritik masaya ait Kremlin’den yapılan açıklamada da Ukrayna heyetinin Putin-Zelenskiy doruğu için teklifte bulunduğu vurgulandı. “Görüşme yolu açılabilir” denildi.
SİLAHLAR SUSMADI FAKAT UMUT ARTTI
Savaşta iki hafta geride kalırken Rusya ve Ukrayna içindeki üst seviye birinci temas Türkiye’de gerçekleşti. Antalya doruğundan ateşkes sonucu çıkmadı lakin taraflar diplomasi vurgusu yaptı. Moskova, Ukrayna’nın Putin-Zelenskiy doruğu teklifine kapıyı kapatmadı. Çavuşoğlu “Umutlar arttı” dedi.
Türkiye’nin arabuluculuğu ile Antalya Diplomasi Forumu marjında Rusya-Ukrayna-Türkiye üçlü dışişleri bakanları toplantısı düzenlendi. 15 günün geride kaldığı Rusya-Ukrayna savaşındaki birinci üst seviye tepe olan Antalya’dan ateşkes sonucu çıkmadı lakin Rusya ve Ukrayna Dışişleri bakanları diplomasi vurgusu yaptı. Ukrayna’nın ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğunu ve ‘soykırım kabahati işlediğini’ sav eden Moskova, 24 Şubat’ta işgal teşebbüsünü başlatmıştı. İki milyon sivilin ülkesini terk etmesine, yüzlercesinin vefatına yol açan taarruzlar kararı Belarus’ta üç kere bir ortaya gelen iki ülke, Ankara’nın teşebbüslerine olumlu karşılık verdi. Batı’nın sert ekonomik yaptırımları ve alanda ağır bir direnişle karşılaşan Moskova; Kırım’ın Rus toprağı, ayrılıkçı Donetsk ve Lugansk’ın da bağımsız birer devlet olarak tanınmasını talep ederken Kiev idaresi NATO üyeliğine dönük ısrarında yumuşama sinyali verdi lakin toprak bütünlüğünün müzakere edilmeyeceğini vurguladı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitri Kuleba, Antalya tepesi öncesinde görüşmelerde beklentisinin sonlu olduğunu söylemiş oldu. Konuklarını karşılayan Çavuşoğlu, iki bakanla evvel farklı başka görüşmeler gerçekleştirdi. Akabinde üçlü formatta başlayan görüşme 90 dakika sürdü. Lavrov ve Kuleba tıpkı anda farklı noktalarda kameraların karşısına geçti, konuk bakanların açıklamaları tamamlanınca bu kere Çavuşoğlu soruları yanıtladı.
Kuleba “Ateşkesi konuştuk. 24 saatlik ateşkes en kıymetli bahis. Bir ilerleme olmadı. Biz barış için elimizden geleni yapacağız. Sayın Lavrov da görüşlerini bildirdi. Onun söylemiş olduklerini dinlemek kolay olmadı. Ben hayli sefer insani mevzuları hatırlattım. Rusya halihazırda bir ateşkes ilan edecek üzere görünmüyor” dedi. Ukraynalı Bakan, şunları söylemiş oldu: “Bu temas savaştan daha sonra birinci temas oldu. Lavrov klâsik anlatılarını gerçekleştirdi. Ben elimden gelenin en uygununu yaptım. Diplomatik tahlil bulmaya çalıştım. İnsanı trajediyi sonlandırmak için en uygununu yaptım. Havadan bombalamalar gerçekleşiyor. Ben buraya insanı hedef ile geldim. Mariupol’dan gitmek isteyen siviller var. Lavrov buna bir taahhüt vermedi. İlgili bireyler ile konuşacağını belirtti. Ateşkesi konuştuk. 24 saatlik ateşkes en kıymetli husus. Bir ilerleme olmadı. Bu bahiste Rusya’da öbür karar alıcılar olduğunu biliyoruz. Uğraşlarımız devam edecek. Tahlil arama uğraşını sürdüreceğiz. Dışişleri bakanları barış ve güvenlik konusunu önderler ile konuşacaklar.”
Kuleba “Çavuşoğlu hakikaten yeterli gayretler gösterdi. Ben buraya iki nazaranv ile geldim. Birincisi insanı koridor oluşturmak. İkincisi ise en azından 24 saatlik ateş için anlaşmak. İnsanların sıkıntılarını çözmemiz lazım. Biz savaşı durduramıyoruz. Bize saldıran ülke ve devlet bunu istemiyorsa durduramayacağız. Ukrayna pes etmeyecek. Biz diplomasiye açığız, tahliller arıyoruz. Mert bir biçimde vatanımızı ve insanlarımızı koruyacağız. Umarım bu formatın devamı olur. Rusya tarafı görüşmeye hazır ise ben buna açığım. Bugün muhtaçlığımız olan tek şet önemli yapan bir görüşme. Biz barış için elimizden geleni yapacağız. İnsan hayatı bizim için en pahalı şey. Kendisinin farklı bir bakış açısı var. görüşmede epey sıradan teklifte bulundum. Hepimizin akıllı telefonları var. Muhtemelen Lavrov’un son model Iphone’u vardır. ‘Ben şu anda kendi yetkililerimi arayabilirim. Devlet başkanımı, genelkurmay başkanımı. Yüzde 100 garanti ve bir kelam alabilirim. Pekala siz yapabilir misiniz?’ diye sordum lakin kendisi yanıt vermedi. Ben tahlil için geldim, Lavrov dinlemeye gelmiş.” tabirlerine yer verdi.
Taraflar karşılıklı suçlamalarını sürdürürken Lavrov da diplomasi vurgusu yaptı. Nükleer savaş ihtimaline inanmadığını bildiren Rus Bakan “Bu görüşme Türk tarafının teklifiyle yapıldı. Sayın Erdoğan’ın Putin ile yaptığı görüşme kararında bu karar alınmıştı. Bugünkü görüşmemiz kararında müzakerenin yerini alacak hiç bir şeyin olmadığı anlaşıldı. İnsani bahisleri ele aldık. Biz Rusya tarafının günlük insani koridor açılması teklifini yineladık. En tesirli ve en inançlı güzergahların seçilmesini amaçlıyoruz. Biz başka ülkelere saldırmayacağız. Aslında Ukrayna’ya da saldırmadık. Uzun yıllardır teklif sunduk, kimse bizi dinlemedi. Putin, bu mevzuda fazlaca detaylı biçimde konuştu. Halk cumhuriyetlerine hücumlar uzun müddettir planlı biçimde sürdürülüyordu. Kuleba ile Putin ve Zelenskiy’in bir ortaya gelme ihtimalini görüştük. Devlet Lideri Putin, temas kurmayı asla reddetmez.”
Çavuşoğlu da tepe daha sonrası “Temennimiz bölgemizde barışın bir daha tesis edilmesi” paylaşımı yaptı, akabinde soruları yanıtladı. Çavuşoğlu, Putin ve Zelenskiy içinde görüşme gerçekleştirilmesinin de gündeme geldiğini söylemiş oldu, Ukrayna tarafının Türkiye’den garantör olma talebini bir dahalediğini belirtti. “Bu toplantı başlangıç, mucize beklenmemeli” bildirisi veren Çavuşoğlu “Sorunların diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğini savunuyoruz. İki taraf da Türkiye’nin görüşmede bulunmasını bilhassa istediler. Bu toplantının devam etmesini isteriz lakin iki taraf karar verirse devam ettirmeye bir daha tıpkı ortamı Türkiye’de sunmak isteriz. Bu toplantının da önderler seviyesinde gerçekleştirilmesi gündeme geldi. Ukrayna tarafı, Sayın Zelenski’nin bu biçimde bir toplantıya hazır olduğunu, Sayın Lavrov da Sayın Putin’in prensip olarak karşı olmadığını söylemiş oldu. Tarafların siyasi olarak bir ortaya gelmesi ve bundan daha sonra önderler seviyesindeki bir görüşmeye de prensip olarak karşı olmamaları, hatta Ukrayna’nın net bir biçimde hazır olması, gelecekte bu tıp üst seviyedeki toplantıların gerçekleşebileceği istikametindeki umudumuzu artırdı” tabirlerini kullandı. Öte yandan tepe devam ederken, Kremlin Sarayı’ndan yapılan açıklamada da “Türkiye’deki görüşmede Ukrayna tarafı Putin ve Zelenskiy görüşmesini teklif etti. Görüşmenin yolu açılabilir” denildi.
ERDOĞAN’IN ATEŞKES DİPLOMASİSİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna savaşında ateşkesin sağlanması, sivillerin tahliyesi ve barışın tesisi için yürüttüğü diplomatik çalışmalarını sürdürüyor. Kovid’i atlatmasının akabinde Afrika ve BAE’ye giden Erdoğan evvelki gün İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile görüştü. Erdoğan dün de Çankaya’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le çalışma yemeğinde bir ortaya geldi. Çankaya Köşkü’ndeki yemekte savaşın bitmiş oldurilmesi için atılabilecek adımların yanı sıra çatışmanın bölgesel tesirleri ele alındı. Aliyev’i Esenboğa Havalimanı’nda Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in karşılaması dikkat çekti. Erdoğan akabinde 18.30’da ABD Lideri Joe Biden ile telefonda görüştü. Tepede Rusya-Ukrayna savaşı ele alındı. Erdoğan, bugün ise Antalya Diplomasi Forumu’na katılacak. Forumdaki gündem de savaşı bitmiş oldurmek için yapılacak çalışmalar olacak. Erdoğan’ın temasları, 13 Mart Pazar günü İstanbul’da konuk edeceği Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve 14 Mart’ta günü Ankara’ya resmi ziyarette bulunacak Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile devam edecek.
24 Şubat’ta başlayan savaşta Erdoğan, birinci vakit içinderda Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy ile telefonda görüşmüştü. Zelenskiy ile ikinci görüşme 26 Şubat, üçüncü görüşme ise 4 Mart’ta yapıldı. Cumhurbaşkanı, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile 6 Mart’ta telefonda görüştü. Erdoğan 16 günlük süreçte Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Belarus’un Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Avrupa Birliği Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği Kurulu Lideri Charles Michel ile de telefonda görüştü. Öte yandan Erdoğan, Ankara’da konuk ettiği Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani ve İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ile savaşa ve tesirlerine dair fikir alış verişi yaptı.