Moskova’ya yaptırım kuşatması Putin idaresinin Donbas ve Luhansk mazeretiyle başlatmış olduğu işgalin beşinci gününde de ordu ve sivil halkın direnişi sürdü. Moskova’nın Kiev idaresini değiştirme planları da Zelenskiy’e takıldı, Batı’nın ekonomik yaptırım atakları ise Kremlin’i köşeye sıkıştırdı. Swift sisteminden çıkarılan Rusya’nın 640 milyar dolarlık rezervinin yarısına erişimi kesildi. Ruble yüzde 30 bedel kaybetti. Rusların yurt dışına döviz satışı yapması yasaklandı.
İSVİÇRE BİLE TARAFSIZLIĞINI 207 YIL daha sonra BOZDU
Moskova borsası kapandı, Rusya MB’si de faizi yüzde 9.5’tan 20’ye çıkarmak zorunda kaldı. 207 yıllık tarafsızlığını bozan İsviçre, Rus şirketlerin mal varlıklarının donduracağını duyurdu. Kiev’e askeri yardım da arttı. AB, 500 milyon euroluk silah yardımı yapılacağını, pakette savaş uçaklarının bulunacağını duyurdu. AB Temsilcisi Borrell, bunun bir birinci olduğunu vurguladı. ABD de 350 milyon dolarlık ek askeri yardım sonucu aldı.
MALİ DUVAR RUSYA EKONOMİSİİ ALT ÜST ETTİ
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali daha sonrası ABD ve Avrupa ülkeleri peş peşe ekonomik yaptırımlar uyguladı. Rusya’nın milletlerarası finans sistemi SWIFT’ten çıkarılması, bankalarına yasak getirilmesi ve Merkez Bankasının memleketler arası rezervlerine erişiminin kısıtlaması Rus piyasalarında şok tesiri yarattı. Ekonomik duvar örülmesi daha sonrası Ruble’de sert kıymet kaybı yaşandı. Rusya Merkez bankası siyaset faizini yüzde 9,5ten yüzde 20’ye çıkarmak zorunda kalırken, Moskava borsası kapalı kaldı.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu savaşın yankıları sürüyor. Batılı devletler Rusya’ya karşı ekonomik yaptırımlar için sert adımlar attı. ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Kanada ve İngiltere Ukrayna’yı işgal eden Rusya’ya karşı en büyük kozunu devreye aldı. Milletlerarası finans sisteminde bankaların birbirleriyle mesajlaşmasını sağlayan ve ödemelerin gerçekleşmesine imkan veren SWIFT sisteminden Rus bankalarının çıkarılacağı belirtildi. Rusya’ya yönelik bir daha sonraki yaptırım da Rusya Merkez Bankası’nı amaç alıyor. Batılı devletler, Rusya Merkez Bankası’nın rezervlerine erişimin engellenmesi tarafında yeni önlemler hazırlanması için çalışma yürütüyor. Bu kapsamda, kelam konusu çalışmanın detaylarının ve hangi bankaların amaç alınacağının açıklanması bekleniyor. Rusya, bilhassa yüksek fiyatlı doğal gaz ve petrol üzere güç mamüllerinin satışından sağladığı döviz rezervleri ile Batı’nın ekonomik yaptırımlarının tesirini zayıflatmayı planlarken, ABD ve Avrupa, Rusya’nın 640 milyar doları bulan rezervlerini de amaca aldı. AB, Rusya Merkez Bankası’nın rezerv ve varlıklarının idaresi ile ilgili süreçleri yasaklama sonucu aldığını duyurdu. Buna bakılırsa, Rusya Merkez Bankası ismine yahut onun talimatıyla hareket eden rastgele bir hukuksal kişi, kuruluş yahut organla yapılan süreçlere yasak getirildi. Rusya rezervlerinin yaklaşık yarısı Batı ülkelerinde bulunuyor. bu biçimdece Rusya’nın kelam konusu rezervlerine erişimi kesilmiş oldu. Batılı ülkelerin ekonomik duvarı Rusya’da piyasaları alt üst etti. Ruble’de yüzde 30’a varan bedel kaybı yaşanırken Rusya Merkez Bankası 1050 baz puan faiz artırımına giderek siyaset faizini yüzden 9,5’ten yüzde 20’ye çıkardı.
RUSYA MERKEZ BANKASI’NDAN BİN 50 BAZ PUAN FAİZ ARTIŞI
Rusya Merkez Bankası, acil durum atağıyla siyaset faizini yüzde 9.5’ten yüzde 20’ye yükseltti. Banka pandemi sürecinde siyaset faizi yüzde 4,25 düzeyine kadar düşürmüş, 2021’in Mart ayından itibaren de faizleri kademeli bir biçimde artırarak yüzde 9,5 düzeyine çekmişti. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in nükleer caydırıcılık kuvvetlerinin üst hazırlık düzeyine getirilmesi için orduya talimat vermesinden daha sonra Rus rublesi dolar karşısında elektronik döviz süreç platformu EBS’de 120 taban düzeyine düştü. Rusya Merkez Bankası, yüzde 4’lük enflasyon gayesine ulaşmak için elindeki tüm araçları kullanacağını belirtti. Öte yandan Belarus Merkez Bankası ise siyaset faizini yüzde 9.25’ten yüzde 12’ye çıkardı.
MOSKOVA BORSASINDA SÜREÇ YAPILMADI
Rusya Merkez Bankası, hafta sonu gelen sert ekonomik yaptırımlara karşı olağanüstü adımlar atmaya devam ediyor. Banka, dün Moskova Borsasında pay süreci yapılmayacağını belirtti. Banka, dün siyaset faizini de 10,50 puan artışla yüzde 20 düzeyine yükseltmişti. Rusya Merkez Bankası, aracı kurumlara yabancı hukuksal şahısların ve bireylerin Rus menkul değerlerini satmasına mani getirmeleri talimatı verdiğini deklare etti. Merkez bankası tarafınca yapılan açıklamada bugün Döviz ve para piyasaları haricinde kalan piyasaları açıp açmama konusunda çabucak hemen bir karar verilmediği de belirtilmişti.
İHRACATÇILARA DÖVİZ KARLARINI SATMA ZARURİLİĞİ
Rusya Maliye Bakanlığı, Rus ihracatçılarına dış ticaretteki döviz hasılatlarının yüzde 80’ini satma zaruriliği getirdi. Rusya Maliye Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ülkedeki döviz piyasasına ait yeni bir karar alındığı açıklandı. Açıklamada, “28 Şubat’tan itibaren, Rus ihracatçılarına tüm dış ticaret muahedeleri kapsamında döviz hasılatlarının yüzde 80’ini satma mecburiliği getirilmiştir” tabirine yer verildi. Rusya Federal Gümrük Servisi bilgilerine nazaran, ülkenin ihracatı 2021’de bundan evvelki yıla kıyasla yüzde 45,7 artarak 493,3 milyar dolar, ithalatı da yüzde 26,5 yükselişle 296,1 milyar dolara ulaşmıştı.
ÇİN’DEN EMTİA ALIMINA FİNANS KISITLAMASI
Rusya’nın emtia ticaretine bir finansman pürüzü de Çin’den geldi. Çin’in en büyük kamu bankalarından en az ikisi Rus emtialarının alımı için finansman sağlanmasını kısıtladı. Çinli Industrial & Commercial Bank Of China, Ukrayna işgalinin akabinde akreditif vermeyi durdurdu. Öte yandan Avrupa’nın en büyük bankalarından Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan emtia ticaretine finansman sağlamayı durdurdular.Bloomberg News’un bahse yakın kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan metal ve petrol üzere ham unsurların alımı için kredi sağlamayacaklar. Hollanda’da ING Group ve Rabobank da Rusya ile Ukrayna’dan emtia alımı için kredi verilmesine sınırlama getirme sonucu aldılar.
AVRUPA’DA DOĞALGAZ FİYATLARI FIRLADI
Ukrayna-Rusya savaşı ekonomik krizi de tetikledi. Rusya’ya yeni yaptırımlar Avrupa’da gaz fiyatlarını yüzde 34 artırdı. Avrupa’da derinliği en çok olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de süreç nazarann nisan vadeli kontratların fiyatı geçen hafta megavatsaat başına 93 avrodan kapanmıştı. Kelam konusu doğal gaz kontratlarının fiyatı yeni süreç gününe 125 avrodan başladı. bu biçimdece, Avrupa’da doğal gaz kontratları fiyatı evvelki süreç günündeki kapanışa kıyasla yüzde 34 yükseldi. AB ülkeleri, mevcut durumda doğal gaz gereksiniminin yüzde 40’ını Rusya’dan tedarik ediyor.
YAPTIRIMLAR BUĞDAY FİYATLARINI UÇURDU
Rusya’ya yönelik yeni ek ekonomik yaptırımların açıklanmasının akabinde ziraî emtia meblağlarında süratli yükselişler yaşandı. Chicago’da buğday vadelileri yüzde 9’a varan yükseliş kaydetti. Rusya’nın Ukrayna saldırısı ile ilgili gelişmeler ziraî emtia piyasasını vurmaya devam ediyor. Batılı ülkelerin Rusya’ya sert ekonomik yaptırımlar açıklamasının akabinde buğday vadelileri Chicago’da yüzde 9 yükselişle 9,34 doları gördü. Mısırda yükseliş yüzde 5 olurken, soya da yüzde 4 artış kaydetti.
SBERBANK’IN AVRUPALI YAN KURULUŞLARI BATIŞ NOKTASINDA
Avrupa Merkez Bankası (ECB ) Rusya’nın en büyük bankası Sberbank’ın kimi Avrupalı yan kuruluşlarının, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının prestij maliyeti niçiniyle batış noktasında yahut batma mümkünlüğünün yüksek olduğunun değerlendirildiğini duyurdu. ECB’den yapılan açıklamada, 2021 sonunda 13,6 milyar euro varlığa sahip Sberbank Europe AG ile Hırvatistan ve Slovenya’daki yan kuruluşlarının son günlerde süratli bir mevduat çıkışı yaşadığı, borçlarını ödeyememesi yahut öteki yükümlülüklerini vadesi geldiği vakit yerine getirememesinin olası olduğu açıklandı. Sberbank Europe AG’nin Macaristan, Çekya, Sırbistan ve Bosna-Hersek de dahil olmak üzere Avrupa bankacılık birliği haricinde da yan kuruluşları bulunuyor. AB’de mevduat sahibi başına mevduat garantisi 100 bin euro. Washington idaresi, geçen hafta Sberbank dahil olmak üzere Rusya’nın 5 bankasına Moskova’nın Ukrayna’ya saldırısı niçiniyle yaptırım uygulama sonucu almıştı.
RUBLE’DE SERT BEDEL KAYBI
Global piyasalar, yeni haftaya Rusya’nın Ukrayna’da açtığı savaşın gölgesinde başladı. Batılı devletlerin Ukrayna’nın işgaline karşılık olarak Rusya’ya yeni ekonomik yaptırımlar başlatacaklarını açıklamasının akabinde ham petrol meblağları artarken ruble yüzde 30 kıymet kaybederek yeni bir rekor kırdı. Ruble Batılı devletlerin deklare ettikları yeni yaptırımların akabinde yüzde 30’a varan oranda keskin biçimde kıymet yitirirken, dolar Rusya Devlet Lideri Putin’in nükleer güçleri “yüksek alarma” geçirmesinin akabinde neredeyse tüm para üniteleri karşısında bedel kazandı. Dolar/ruble kuru bundan evvelki taban düzey olan 90 rubleden bu sabah likiditenin düşük olduğu süreçlerde 119 rubleden süreç gördü. Süreçlerin artmasıyla bir arada dolar/ruble kurundaki artış yüzde 20’ye gerilerken 1 dolar 100 ruble civarında dengelendi.
PETROL VE ALTININ YÜKSELİŞİ SÜRÜYOR
Petrol fiyatları Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle artan tansiyonun akabinde Rusya’ya karşı başlatılacak yaptırımların artırılması ve yaptırımlara karşılık olarak Putin’in nükleer güçleri “yüksek alarma” geçirmesinin akabinde sıçradı. Brent ham petrolü, bankacılık kısıtlamaları niçiniyle dünyanın ikinci büyük petrol üreticisi olan Rusya’dan yapılacak sevkiyatlarda kesinti görülebileceği tarafındaki kaygıları artırmasıyla 7 doların üzerinde yükselerek bir daha 100 dolar düzeyini aştı. Rusya, global petrol arzının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı gün içerisinde 105.07 dolara kadar yükselmesinin akabinde yüzde 4 artıda 101.88 dolardan süreç gördü. İnançlı liman olarak görülen varlıklara olan talebin artmasıyla altın fiyatları yüzde 1’in üzerinde yükseldi. daha sonrasında altının spot piyasadaki ons fiyatı bir daha 1.900 doların altına geldi. Altın bu ay yaklaşık yüzde 6 bedel kazanarak Mayıs 2021’den bu yana en uygun aylık performansını gösterdi.
AVRUPA TEYAKKUZDA
Rus tehdidini yakından hisseden Avrupa kıtası Ukrayna için seferber oldu. Sert yaptırımların yanı sıra Avrupa Birliği hava alanı büsbütün kapandı. Ukrayna ordusuna önemli oranda silah ve mühimmat dayanağı ise yolda. AB, tarihinde birinci kere savaştaki bir ülke için silah alımı ve teslimatını finanse edeceklerini deklare etti.
Ukrayna’nın işgali İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da birinci kere güvenlik tasalarının had safhaya ulaşmasına yol açtı. Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel, Rusya saldırısı niçiniyle Ukrayna ordusuna gönderilecek silah, mühimmat ve yakıt üzere askeri yardımların yolda olduğunu söylemiş oldu. “Bu Kremlin’in, Putin’in savaşı. Bu Rus halkının savaşı değil.” diyen Michel, Ukraynalıların ülkelerini, özgürlüklerini ve demokrasiyi savunduğunu belirtti. Michel, bunun hem de Avrupa demokrasisi ve özgürlüğünün de savunması olduğunu söz etti. Rusya’yı son günlerde alınan yaptırım kararlarıyla amaç aldıklarını hatırlatan Michel, “Bu savaşın sorumlularından, savaş hukukunu ve milletlerarası insani hukuku ihlal edenlerden hesap soracağız.” diye konuştu. AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, AB’nin tarihinde birinci kere savaştaki bir ülke için silah alımı ve teslimatını finanse edeceklerini deklare etti. Ukrayna’ya akan yardımlar ise şöyleki:
ABD: Joe Biden idaresi, ABD Dışişleri Bakanlığı’na Ukrayna’ya 350 milyon dolarlık ek askeri yardım sonucu aldı.
İNGİLTERE: Muhafazakar Parti hükümetinin Silahlı Kuvvetler Bakanı James Heappey, Ukrayna’ya daha fazla askeri yardım yapılacağını duyurdu.
ALMANYA: Hükümet, Ukrayna’ya ordu stoklarından 1000 tanksavar ve 500 Stinger füzesi göndereceğini duyurdu.
FRANSA: Rusya’ya yönelik ekonomik ve finansal yaptırımları güçlendireceğini ve Ukrayna’ya daha fazla askeri ekipman göndereceğini duyurdu.
POLONYA: Piorun taşınabilir uçaksavar füze sistemi, çeşitli sayıda cephane, kurşungeçirmez yelek ve kask taşıyan askeri konvoyun Ukrayna’ya ulaştığını duyurdu.
HOLLANDA: Hükümet, Alman imali 50 tanksavar, 200 adet Stinger hava savunma füzesinin yanı sıra tüfek, mühimmat, radar sistemleri ve mayın tespiti yapan robotlar gönderilmesini onayladı.
İSVEÇ: yavaşça silahların yanı sıra Ukrayna’ya tanksavar da gönderileceğini bildirdi.
LETONYA: Letonya parlamentosu isteyen vatandaşlarının savaşmak için Ukrayna’ya gitmesine müsaade verdi. Karar oybirliğiyle alındı.
YUNANİSTAN: Ülkeye yatırım yapan varlıklı Ruslara yeni oturma müsaadesi vermeyeceğini deklare etti.
İsviçre hükümeti, muhakkak Rus isimlerin ve şirketlerin mal varlıklarının dondurulduğunu duyurdu. Açıklamada, Putin ve öteki Rus yetkililere karşı mali yaptırım getirildiği açıklandı.
ALMANYA RUSYA’NIN GAZ KOZUNU BİTİRECEK
Rusya’nın gazına bağımlı olan Almanya, Ukrayna’nın işgali daha sonrası aldığı yaptırım kararları niçiniyle güç için yeni yatırımlar ve tedarik yollarıyla Moskova’nın kozunu fonksiyonsuz hale getirmek istiyor. Öteki yandan nükleer ve kömür santrallerinin kullanmasına devam edilmesi de bedellendiriliyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz evvelki gün yaptığı beklenmedik çıkışında ülkesinin ve Avrupa’nın Rusya’ya olan gaz ve güç bağımlığını sonlandırmak için alınacak önlem paketini de deklare etti. Bu gayeyle Almanya’da acil olarak iki adet sıvı gaz terminali (LNG) inşa edilecek. Avrupa’nın birfazlaca ülkesinde Katar ve ABD’den gelen sıvı gazları işleyen LNG Terminalleri bulunuyor lakin bu vakte kadar Almanya’da bu biçimde bir terminal inşa edilmemişti. Bu terminallerin inşası uzun vakittir düşünülüyordu fakat son yaşanan krizle öncelikli projeler sırasına alındı. Başbakan Scholz ayrıyeten mümkün bir Rus engellemesine önlem olarak iki milyar metreküplük doğalgazı değişik pazarlardan temin edeceklerini söylemiş oldu. Buna ek olarak AB ile birlikte dünya pazarlarında doğal gaz temin etmek için ortak hareket edilecek. Güç bağımlılığının bununla birlikte bir güvenlik sorunu da olduğuna dikkat çeken Alman Başbakan, ülkedeki yenilenebilir güç kaynakların yatırımlarını da hızlandıracaklarını kaydetti. Öte yandan yeni güç krizi niçiniyle Almanya’da nükleer santraller ve kömürle çalışan elektrik santrallerinin kullanması için de bir daha bir tartışma başladı. Almanya bu bu tesisleri 2030 yılına kadar kapatmayı planlıyordu. Hükümetin Yeşiller ortağı ve Başbakan Yardımcısı Robert Habeck nükleer santrallere yönelik bir bir ‘’düşünce tabularının’ olmadığı bu santrallere hakikaten gereksinim olması halinde bunu ideolojik olarak engellemeyeceklerini söylemiş oldu. Habeck Almanya’da hala mevcut olan üç nükleer santralinde ise faaliyetleri sonlandırma çalışmalarının sona yanlışsız geldiğini bu merkezlerin mevcut hali ile kullanılmasının tehlikeli olacağını söylemiş oldu.
PUTİN’İN NÜKLEER DÜĞMESİ ‘ÖZEL’ SAVAŞ MODUNDA
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin beşinci gününde hâlâ hiç bir büyük Ukrayna kentinin Rus denetimine geçmemesi ve Batı’dan görülmemiş sert yaptırımlar daha sonrası Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin evvelki gün son büyük kozu nükleer silahları öne sürdü. Ordusunun stratejik nükleer gücünü “alarm seviyesine” geçirdiğini açıklayan Putin’, Batı’nın Rusya’ya karşı düşmanca adımlar attığını, “yasa dışı ekonomik yaptırımlar uyguladığını” söylemiş oldu. Putin nükleer gücü alarm düzeyine getirme öne sürülen nedeni olarak NATO yetkililerinin “agresif açıklamalarını” gösterdi. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu da dün, Putin ile görüşmesinde, ülkenin stratejik füze birliklerinin, kuzey ile pasifik filolarının ve uzun menzilli hava güçlerinin genişletilmiş işçi ile muharebe misyonu moduna geçirildiğine dair rapor verdi. Uzmanlara nazaran bu adım Putin’in, Batı ülkelerinin Rusya’ya yönelik yaptırımlarına öfkesini ve bununla birlikte ülkesinin NATO tehdidi altında olduğuna dair paranoyasını gösteriyor. BBC’de yer alan bir tahlile göre NATO’nun Ukrayna’ya asker göndermeyeceğini açıklamasının sebebi de buydu. Büyük bir tehdit olarak görülen bu adım Rusya’nın bu gücü kullanacağı manasına gelmiyor. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace da Sky News’e verdiği röportajda, bu hareketin insanların dikkatini dağıtmak, Ukrayna’da olanlardan uzaklaştırmak ve bu biçimde bir gücün elinde olduğunu hatırlatmak hedefli yapıldığını söylemiş oldu. Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “Bu tansiyonu tırmandırmayacağız” dedi. İsviçre Savunma Bakanı Viola Amherd ise, Putin’in nükleer caydırıcı güçleri alarma geçirmesi daha sonrasında Rusya’nın nükleer silah kullanımının ‘düşük ihtimal’ olduğu değerlendirmesinde bulundu. Amherd, “Tabii ki bütün senaryoları inceliyoruz fakat araştırmalarımız, bu nükleer silahların kullanılma ihtimalinin düşük olduğuna işaret ediyor” dedi.
BERLİN’DEN SİLAHLANMAYA 100 MİLYAR EURO
Rusya’nın Ukrayna operasyonu, Almanya’nın dış siyasetinde da tarihi bir değişime yol açtı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz Ukrayna’ya direkt silah gönderme sonucu alırken, ülkesinin askeri harcamalarını artırmak için 100 milyar euroluk bir fon kurulacağını deklare etti. Toplumsal Demokrat Partili Başbakan bu biçimdece, hem Almanya’nın 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra ihtilaf bölgelerine silah göndermeme siyasetini değiştirmiş oldu, birebir vakitte askeri harcamaları artırma sonucu aldı. Almanya, Avrupa’nın en kuvvetli iktisadı bulunmasına ve NATO ülkelerinin yıllardır baskı yapmasına karşın, askeri harcamalarını artırmaya yanaşmıyordu. Scholz’un bu iki niçinle ‘dönüm noktası’ olarak görülen açıklamaları, “Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Almanya’ya NATO’nun yıllardır yaptıramadığını yaptırdı” yorumlarına yol açtı.Scholz, beş ayaklı bir strateji açıklayarak, atmayı planladığı adımları şöyleki sıraladı: ‘Putin’in saldırganlığına verilecek tek yanıt’ olarak Ukrayna’ya silah gönderilmesi; SWIFT sisteminden çıkarılması dahil Rusya’nın çıkarlarına karşı yaptırımların desteklenmesi; savaşın öteki ülkelere yayılmamasının sağlanması (burada NATO’nun 5’inci unsuruna atıfta bulundu); Almanya’nın askeri harcamalarının artırılması; Almanya’nın Rus gazına bağımlılığının azaltılması ve iki LPG terminali kurulması. Scholz’un deklare ettiğı kararlar uyarınca, Almanya ordusunun gücünü artırmak emeliyle çabucak 100 milyar euroluk bir fon kurulacak. Bu fon Almanya’nın anayasasına da girecek. Ülkenin savunma harcamaları önümüzdeki senelerda da nizamlı olarak artırılarak gayrısafi ulusal hasılanın yüzde 2’sinin üzerine çıkarılacak. beraberinde, Alman üretimi silahların Estonya ve Hollanda üzere üçüncü ülkelerden ihtilaf bölgelerine gönderilmesinin önündeki kısıtlamalar da kaldırıldı.
İSVİÇRE BİLE TARAFSIZLIĞINI 207 YIL daha sonra BOZDU
Moskova borsası kapandı, Rusya MB’si de faizi yüzde 9.5’tan 20’ye çıkarmak zorunda kaldı. 207 yıllık tarafsızlığını bozan İsviçre, Rus şirketlerin mal varlıklarının donduracağını duyurdu. Kiev’e askeri yardım da arttı. AB, 500 milyon euroluk silah yardımı yapılacağını, pakette savaş uçaklarının bulunacağını duyurdu. AB Temsilcisi Borrell, bunun bir birinci olduğunu vurguladı. ABD de 350 milyon dolarlık ek askeri yardım sonucu aldı.
MALİ DUVAR RUSYA EKONOMİSİİ ALT ÜST ETTİ
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali daha sonrası ABD ve Avrupa ülkeleri peş peşe ekonomik yaptırımlar uyguladı. Rusya’nın milletlerarası finans sistemi SWIFT’ten çıkarılması, bankalarına yasak getirilmesi ve Merkez Bankasının memleketler arası rezervlerine erişiminin kısıtlaması Rus piyasalarında şok tesiri yarattı. Ekonomik duvar örülmesi daha sonrası Ruble’de sert kıymet kaybı yaşandı. Rusya Merkez bankası siyaset faizini yüzde 9,5ten yüzde 20’ye çıkarmak zorunda kalırken, Moskava borsası kapalı kaldı.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu savaşın yankıları sürüyor. Batılı devletler Rusya’ya karşı ekonomik yaptırımlar için sert adımlar attı. ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Kanada ve İngiltere Ukrayna’yı işgal eden Rusya’ya karşı en büyük kozunu devreye aldı. Milletlerarası finans sisteminde bankaların birbirleriyle mesajlaşmasını sağlayan ve ödemelerin gerçekleşmesine imkan veren SWIFT sisteminden Rus bankalarının çıkarılacağı belirtildi. Rusya’ya yönelik bir daha sonraki yaptırım da Rusya Merkez Bankası’nı amaç alıyor. Batılı devletler, Rusya Merkez Bankası’nın rezervlerine erişimin engellenmesi tarafında yeni önlemler hazırlanması için çalışma yürütüyor. Bu kapsamda, kelam konusu çalışmanın detaylarının ve hangi bankaların amaç alınacağının açıklanması bekleniyor. Rusya, bilhassa yüksek fiyatlı doğal gaz ve petrol üzere güç mamüllerinin satışından sağladığı döviz rezervleri ile Batı’nın ekonomik yaptırımlarının tesirini zayıflatmayı planlarken, ABD ve Avrupa, Rusya’nın 640 milyar doları bulan rezervlerini de amaca aldı. AB, Rusya Merkez Bankası’nın rezerv ve varlıklarının idaresi ile ilgili süreçleri yasaklama sonucu aldığını duyurdu. Buna bakılırsa, Rusya Merkez Bankası ismine yahut onun talimatıyla hareket eden rastgele bir hukuksal kişi, kuruluş yahut organla yapılan süreçlere yasak getirildi. Rusya rezervlerinin yaklaşık yarısı Batı ülkelerinde bulunuyor. bu biçimdece Rusya’nın kelam konusu rezervlerine erişimi kesilmiş oldu. Batılı ülkelerin ekonomik duvarı Rusya’da piyasaları alt üst etti. Ruble’de yüzde 30’a varan bedel kaybı yaşanırken Rusya Merkez Bankası 1050 baz puan faiz artırımına giderek siyaset faizini yüzden 9,5’ten yüzde 20’ye çıkardı.
RUSYA MERKEZ BANKASI’NDAN BİN 50 BAZ PUAN FAİZ ARTIŞI
Rusya Merkez Bankası, acil durum atağıyla siyaset faizini yüzde 9.5’ten yüzde 20’ye yükseltti. Banka pandemi sürecinde siyaset faizi yüzde 4,25 düzeyine kadar düşürmüş, 2021’in Mart ayından itibaren de faizleri kademeli bir biçimde artırarak yüzde 9,5 düzeyine çekmişti. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in nükleer caydırıcılık kuvvetlerinin üst hazırlık düzeyine getirilmesi için orduya talimat vermesinden daha sonra Rus rublesi dolar karşısında elektronik döviz süreç platformu EBS’de 120 taban düzeyine düştü. Rusya Merkez Bankası, yüzde 4’lük enflasyon gayesine ulaşmak için elindeki tüm araçları kullanacağını belirtti. Öte yandan Belarus Merkez Bankası ise siyaset faizini yüzde 9.25’ten yüzde 12’ye çıkardı.
MOSKOVA BORSASINDA SÜREÇ YAPILMADI
Rusya Merkez Bankası, hafta sonu gelen sert ekonomik yaptırımlara karşı olağanüstü adımlar atmaya devam ediyor. Banka, dün Moskova Borsasında pay süreci yapılmayacağını belirtti. Banka, dün siyaset faizini de 10,50 puan artışla yüzde 20 düzeyine yükseltmişti. Rusya Merkez Bankası, aracı kurumlara yabancı hukuksal şahısların ve bireylerin Rus menkul değerlerini satmasına mani getirmeleri talimatı verdiğini deklare etti. Merkez bankası tarafınca yapılan açıklamada bugün Döviz ve para piyasaları haricinde kalan piyasaları açıp açmama konusunda çabucak hemen bir karar verilmediği de belirtilmişti.
İHRACATÇILARA DÖVİZ KARLARINI SATMA ZARURİLİĞİ
Rusya Maliye Bakanlığı, Rus ihracatçılarına dış ticaretteki döviz hasılatlarının yüzde 80’ini satma zaruriliği getirdi. Rusya Maliye Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ülkedeki döviz piyasasına ait yeni bir karar alındığı açıklandı. Açıklamada, “28 Şubat’tan itibaren, Rus ihracatçılarına tüm dış ticaret muahedeleri kapsamında döviz hasılatlarının yüzde 80’ini satma mecburiliği getirilmiştir” tabirine yer verildi. Rusya Federal Gümrük Servisi bilgilerine nazaran, ülkenin ihracatı 2021’de bundan evvelki yıla kıyasla yüzde 45,7 artarak 493,3 milyar dolar, ithalatı da yüzde 26,5 yükselişle 296,1 milyar dolara ulaşmıştı.
ÇİN’DEN EMTİA ALIMINA FİNANS KISITLAMASI
Rusya’nın emtia ticaretine bir finansman pürüzü de Çin’den geldi. Çin’in en büyük kamu bankalarından en az ikisi Rus emtialarının alımı için finansman sağlanmasını kısıtladı. Çinli Industrial & Commercial Bank Of China, Ukrayna işgalinin akabinde akreditif vermeyi durdurdu. Öte yandan Avrupa’nın en büyük bankalarından Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan emtia ticaretine finansman sağlamayı durdurdular.Bloomberg News’un bahse yakın kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan metal ve petrol üzere ham unsurların alımı için kredi sağlamayacaklar. Hollanda’da ING Group ve Rabobank da Rusya ile Ukrayna’dan emtia alımı için kredi verilmesine sınırlama getirme sonucu aldılar.
AVRUPA’DA DOĞALGAZ FİYATLARI FIRLADI
Ukrayna-Rusya savaşı ekonomik krizi de tetikledi. Rusya’ya yeni yaptırımlar Avrupa’da gaz fiyatlarını yüzde 34 artırdı. Avrupa’da derinliği en çok olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de süreç nazarann nisan vadeli kontratların fiyatı geçen hafta megavatsaat başına 93 avrodan kapanmıştı. Kelam konusu doğal gaz kontratlarının fiyatı yeni süreç gününe 125 avrodan başladı. bu biçimdece, Avrupa’da doğal gaz kontratları fiyatı evvelki süreç günündeki kapanışa kıyasla yüzde 34 yükseldi. AB ülkeleri, mevcut durumda doğal gaz gereksiniminin yüzde 40’ını Rusya’dan tedarik ediyor.
YAPTIRIMLAR BUĞDAY FİYATLARINI UÇURDU
Rusya’ya yönelik yeni ek ekonomik yaptırımların açıklanmasının akabinde ziraî emtia meblağlarında süratli yükselişler yaşandı. Chicago’da buğday vadelileri yüzde 9’a varan yükseliş kaydetti. Rusya’nın Ukrayna saldırısı ile ilgili gelişmeler ziraî emtia piyasasını vurmaya devam ediyor. Batılı ülkelerin Rusya’ya sert ekonomik yaptırımlar açıklamasının akabinde buğday vadelileri Chicago’da yüzde 9 yükselişle 9,34 doları gördü. Mısırda yükseliş yüzde 5 olurken, soya da yüzde 4 artış kaydetti.
SBERBANK’IN AVRUPALI YAN KURULUŞLARI BATIŞ NOKTASINDA
Avrupa Merkez Bankası (ECB ) Rusya’nın en büyük bankası Sberbank’ın kimi Avrupalı yan kuruluşlarının, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının prestij maliyeti niçiniyle batış noktasında yahut batma mümkünlüğünün yüksek olduğunun değerlendirildiğini duyurdu. ECB’den yapılan açıklamada, 2021 sonunda 13,6 milyar euro varlığa sahip Sberbank Europe AG ile Hırvatistan ve Slovenya’daki yan kuruluşlarının son günlerde süratli bir mevduat çıkışı yaşadığı, borçlarını ödeyememesi yahut öteki yükümlülüklerini vadesi geldiği vakit yerine getirememesinin olası olduğu açıklandı. Sberbank Europe AG’nin Macaristan, Çekya, Sırbistan ve Bosna-Hersek de dahil olmak üzere Avrupa bankacılık birliği haricinde da yan kuruluşları bulunuyor. AB’de mevduat sahibi başına mevduat garantisi 100 bin euro. Washington idaresi, geçen hafta Sberbank dahil olmak üzere Rusya’nın 5 bankasına Moskova’nın Ukrayna’ya saldırısı niçiniyle yaptırım uygulama sonucu almıştı.
RUBLE’DE SERT BEDEL KAYBI
Global piyasalar, yeni haftaya Rusya’nın Ukrayna’da açtığı savaşın gölgesinde başladı. Batılı devletlerin Ukrayna’nın işgaline karşılık olarak Rusya’ya yeni ekonomik yaptırımlar başlatacaklarını açıklamasının akabinde ham petrol meblağları artarken ruble yüzde 30 kıymet kaybederek yeni bir rekor kırdı. Ruble Batılı devletlerin deklare ettikları yeni yaptırımların akabinde yüzde 30’a varan oranda keskin biçimde kıymet yitirirken, dolar Rusya Devlet Lideri Putin’in nükleer güçleri “yüksek alarma” geçirmesinin akabinde neredeyse tüm para üniteleri karşısında bedel kazandı. Dolar/ruble kuru bundan evvelki taban düzey olan 90 rubleden bu sabah likiditenin düşük olduğu süreçlerde 119 rubleden süreç gördü. Süreçlerin artmasıyla bir arada dolar/ruble kurundaki artış yüzde 20’ye gerilerken 1 dolar 100 ruble civarında dengelendi.
PETROL VE ALTININ YÜKSELİŞİ SÜRÜYOR
Petrol fiyatları Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle artan tansiyonun akabinde Rusya’ya karşı başlatılacak yaptırımların artırılması ve yaptırımlara karşılık olarak Putin’in nükleer güçleri “yüksek alarma” geçirmesinin akabinde sıçradı. Brent ham petrolü, bankacılık kısıtlamaları niçiniyle dünyanın ikinci büyük petrol üreticisi olan Rusya’dan yapılacak sevkiyatlarda kesinti görülebileceği tarafındaki kaygıları artırmasıyla 7 doların üzerinde yükselerek bir daha 100 dolar düzeyini aştı. Rusya, global petrol arzının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı gün içerisinde 105.07 dolara kadar yükselmesinin akabinde yüzde 4 artıda 101.88 dolardan süreç gördü. İnançlı liman olarak görülen varlıklara olan talebin artmasıyla altın fiyatları yüzde 1’in üzerinde yükseldi. daha sonrasında altının spot piyasadaki ons fiyatı bir daha 1.900 doların altına geldi. Altın bu ay yaklaşık yüzde 6 bedel kazanarak Mayıs 2021’den bu yana en uygun aylık performansını gösterdi.
AVRUPA TEYAKKUZDA
Rus tehdidini yakından hisseden Avrupa kıtası Ukrayna için seferber oldu. Sert yaptırımların yanı sıra Avrupa Birliği hava alanı büsbütün kapandı. Ukrayna ordusuna önemli oranda silah ve mühimmat dayanağı ise yolda. AB, tarihinde birinci kere savaştaki bir ülke için silah alımı ve teslimatını finanse edeceklerini deklare etti.
Ukrayna’nın işgali İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da birinci kere güvenlik tasalarının had safhaya ulaşmasına yol açtı. Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel, Rusya saldırısı niçiniyle Ukrayna ordusuna gönderilecek silah, mühimmat ve yakıt üzere askeri yardımların yolda olduğunu söylemiş oldu. “Bu Kremlin’in, Putin’in savaşı. Bu Rus halkının savaşı değil.” diyen Michel, Ukraynalıların ülkelerini, özgürlüklerini ve demokrasiyi savunduğunu belirtti. Michel, bunun hem de Avrupa demokrasisi ve özgürlüğünün de savunması olduğunu söz etti. Rusya’yı son günlerde alınan yaptırım kararlarıyla amaç aldıklarını hatırlatan Michel, “Bu savaşın sorumlularından, savaş hukukunu ve milletlerarası insani hukuku ihlal edenlerden hesap soracağız.” diye konuştu. AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, AB’nin tarihinde birinci kere savaştaki bir ülke için silah alımı ve teslimatını finanse edeceklerini deklare etti. Ukrayna’ya akan yardımlar ise şöyleki:
ABD: Joe Biden idaresi, ABD Dışişleri Bakanlığı’na Ukrayna’ya 350 milyon dolarlık ek askeri yardım sonucu aldı.
İNGİLTERE: Muhafazakar Parti hükümetinin Silahlı Kuvvetler Bakanı James Heappey, Ukrayna’ya daha fazla askeri yardım yapılacağını duyurdu.
ALMANYA: Hükümet, Ukrayna’ya ordu stoklarından 1000 tanksavar ve 500 Stinger füzesi göndereceğini duyurdu.
FRANSA: Rusya’ya yönelik ekonomik ve finansal yaptırımları güçlendireceğini ve Ukrayna’ya daha fazla askeri ekipman göndereceğini duyurdu.
POLONYA: Piorun taşınabilir uçaksavar füze sistemi, çeşitli sayıda cephane, kurşungeçirmez yelek ve kask taşıyan askeri konvoyun Ukrayna’ya ulaştığını duyurdu.
HOLLANDA: Hükümet, Alman imali 50 tanksavar, 200 adet Stinger hava savunma füzesinin yanı sıra tüfek, mühimmat, radar sistemleri ve mayın tespiti yapan robotlar gönderilmesini onayladı.
İSVEÇ: yavaşça silahların yanı sıra Ukrayna’ya tanksavar da gönderileceğini bildirdi.
LETONYA: Letonya parlamentosu isteyen vatandaşlarının savaşmak için Ukrayna’ya gitmesine müsaade verdi. Karar oybirliğiyle alındı.
YUNANİSTAN: Ülkeye yatırım yapan varlıklı Ruslara yeni oturma müsaadesi vermeyeceğini deklare etti.
İsviçre hükümeti, muhakkak Rus isimlerin ve şirketlerin mal varlıklarının dondurulduğunu duyurdu. Açıklamada, Putin ve öteki Rus yetkililere karşı mali yaptırım getirildiği açıklandı.
ALMANYA RUSYA’NIN GAZ KOZUNU BİTİRECEK
Rusya’nın gazına bağımlı olan Almanya, Ukrayna’nın işgali daha sonrası aldığı yaptırım kararları niçiniyle güç için yeni yatırımlar ve tedarik yollarıyla Moskova’nın kozunu fonksiyonsuz hale getirmek istiyor. Öteki yandan nükleer ve kömür santrallerinin kullanmasına devam edilmesi de bedellendiriliyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz evvelki gün yaptığı beklenmedik çıkışında ülkesinin ve Avrupa’nın Rusya’ya olan gaz ve güç bağımlığını sonlandırmak için alınacak önlem paketini de deklare etti. Bu gayeyle Almanya’da acil olarak iki adet sıvı gaz terminali (LNG) inşa edilecek. Avrupa’nın birfazlaca ülkesinde Katar ve ABD’den gelen sıvı gazları işleyen LNG Terminalleri bulunuyor lakin bu vakte kadar Almanya’da bu biçimde bir terminal inşa edilmemişti. Bu terminallerin inşası uzun vakittir düşünülüyordu fakat son yaşanan krizle öncelikli projeler sırasına alındı. Başbakan Scholz ayrıyeten mümkün bir Rus engellemesine önlem olarak iki milyar metreküplük doğalgazı değişik pazarlardan temin edeceklerini söylemiş oldu. Buna ek olarak AB ile birlikte dünya pazarlarında doğal gaz temin etmek için ortak hareket edilecek. Güç bağımlılığının bununla birlikte bir güvenlik sorunu da olduğuna dikkat çeken Alman Başbakan, ülkedeki yenilenebilir güç kaynakların yatırımlarını da hızlandıracaklarını kaydetti. Öte yandan yeni güç krizi niçiniyle Almanya’da nükleer santraller ve kömürle çalışan elektrik santrallerinin kullanması için de bir daha bir tartışma başladı. Almanya bu bu tesisleri 2030 yılına kadar kapatmayı planlıyordu. Hükümetin Yeşiller ortağı ve Başbakan Yardımcısı Robert Habeck nükleer santrallere yönelik bir bir ‘’düşünce tabularının’ olmadığı bu santrallere hakikaten gereksinim olması halinde bunu ideolojik olarak engellemeyeceklerini söylemiş oldu. Habeck Almanya’da hala mevcut olan üç nükleer santralinde ise faaliyetleri sonlandırma çalışmalarının sona yanlışsız geldiğini bu merkezlerin mevcut hali ile kullanılmasının tehlikeli olacağını söylemiş oldu.
PUTİN’İN NÜKLEER DÜĞMESİ ‘ÖZEL’ SAVAŞ MODUNDA
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin beşinci gününde hâlâ hiç bir büyük Ukrayna kentinin Rus denetimine geçmemesi ve Batı’dan görülmemiş sert yaptırımlar daha sonrası Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin evvelki gün son büyük kozu nükleer silahları öne sürdü. Ordusunun stratejik nükleer gücünü “alarm seviyesine” geçirdiğini açıklayan Putin’, Batı’nın Rusya’ya karşı düşmanca adımlar attığını, “yasa dışı ekonomik yaptırımlar uyguladığını” söylemiş oldu. Putin nükleer gücü alarm düzeyine getirme öne sürülen nedeni olarak NATO yetkililerinin “agresif açıklamalarını” gösterdi. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu da dün, Putin ile görüşmesinde, ülkenin stratejik füze birliklerinin, kuzey ile pasifik filolarının ve uzun menzilli hava güçlerinin genişletilmiş işçi ile muharebe misyonu moduna geçirildiğine dair rapor verdi. Uzmanlara nazaran bu adım Putin’in, Batı ülkelerinin Rusya’ya yönelik yaptırımlarına öfkesini ve bununla birlikte ülkesinin NATO tehdidi altında olduğuna dair paranoyasını gösteriyor. BBC’de yer alan bir tahlile göre NATO’nun Ukrayna’ya asker göndermeyeceğini açıklamasının sebebi de buydu. Büyük bir tehdit olarak görülen bu adım Rusya’nın bu gücü kullanacağı manasına gelmiyor. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace da Sky News’e verdiği röportajda, bu hareketin insanların dikkatini dağıtmak, Ukrayna’da olanlardan uzaklaştırmak ve bu biçimde bir gücün elinde olduğunu hatırlatmak hedefli yapıldığını söylemiş oldu. Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “Bu tansiyonu tırmandırmayacağız” dedi. İsviçre Savunma Bakanı Viola Amherd ise, Putin’in nükleer caydırıcı güçleri alarma geçirmesi daha sonrasında Rusya’nın nükleer silah kullanımının ‘düşük ihtimal’ olduğu değerlendirmesinde bulundu. Amherd, “Tabii ki bütün senaryoları inceliyoruz fakat araştırmalarımız, bu nükleer silahların kullanılma ihtimalinin düşük olduğuna işaret ediyor” dedi.
BERLİN’DEN SİLAHLANMAYA 100 MİLYAR EURO
Rusya’nın Ukrayna operasyonu, Almanya’nın dış siyasetinde da tarihi bir değişime yol açtı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz Ukrayna’ya direkt silah gönderme sonucu alırken, ülkesinin askeri harcamalarını artırmak için 100 milyar euroluk bir fon kurulacağını deklare etti. Toplumsal Demokrat Partili Başbakan bu biçimdece, hem Almanya’nın 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra ihtilaf bölgelerine silah göndermeme siyasetini değiştirmiş oldu, birebir vakitte askeri harcamaları artırma sonucu aldı. Almanya, Avrupa’nın en kuvvetli iktisadı bulunmasına ve NATO ülkelerinin yıllardır baskı yapmasına karşın, askeri harcamalarını artırmaya yanaşmıyordu. Scholz’un bu iki niçinle ‘dönüm noktası’ olarak görülen açıklamaları, “Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Almanya’ya NATO’nun yıllardır yaptıramadığını yaptırdı” yorumlarına yol açtı.Scholz, beş ayaklı bir strateji açıklayarak, atmayı planladığı adımları şöyleki sıraladı: ‘Putin’in saldırganlığına verilecek tek yanıt’ olarak Ukrayna’ya silah gönderilmesi; SWIFT sisteminden çıkarılması dahil Rusya’nın çıkarlarına karşı yaptırımların desteklenmesi; savaşın öteki ülkelere yayılmamasının sağlanması (burada NATO’nun 5’inci unsuruna atıfta bulundu); Almanya’nın askeri harcamalarının artırılması; Almanya’nın Rus gazına bağımlılığının azaltılması ve iki LPG terminali kurulması. Scholz’un deklare ettiğı kararlar uyarınca, Almanya ordusunun gücünü artırmak emeliyle çabucak 100 milyar euroluk bir fon kurulacak. Bu fon Almanya’nın anayasasına da girecek. Ülkenin savunma harcamaları önümüzdeki senelerda da nizamlı olarak artırılarak gayrısafi ulusal hasılanın yüzde 2’sinin üzerine çıkarılacak. beraberinde, Alman üretimi silahların Estonya ve Hollanda üzere üçüncü ülkelerden ihtilaf bölgelerine gönderilmesinin önündeki kısıtlamalar da kaldırıldı.