Ukrayna-Rusya içinde müzakere edilen barış mutabakatının bilgilerinda ne var? Almanya, Fransa, Ukrayna ve Rusya’nın üst seviye yetkilileri Berlin’de bugün toplanarak, Minsk’te 2015 yılında imzalanan muahedenin uygulamaya konulmasını masaya yatırıyor.
Euronews’te yer alan haberde, Rusya, Ukrayna’da Kremlin yanlısı devlet liderinin nazaranvden alınmasına 2014 yılı şubat ayında Kırım’ı tek taraflı ilhak ederek ve Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde çoğunluğu Rusça konuşan ayrılık yanlılarını destekleyerek karşılık verdi.
Ukrayna ordusu ve gönüllülerden oluşan birlikle, ayrılık yanlıları savaş uçakları, ağır top ve tankların da kullanıldığı, bölgenin kıymetli ölçüde tahrip bulunmasına yol açan ağır bir savaşa girdi.
Ukrayna ve Batı ülkeleri, Rusya’yı ayrılık yanlılarına silah ve askeri takviye verdiği nedeni öne sürülerek suçlarken, bu suçlamayı reddeden Moskova, bölgede savaşan ayrılık yanlısı Rusların istekli olarak buraya gittiği görüşünü lisana getirdi.
Çatışmalar sürerken, Malezya Havayollarına ilişkin bir yolcu uçağı 17 Temmuz 2014’de Ukrayna‘nın doğusundan atılan bir füzeyle düşürüldü, uçakta bulunan 298 kişi hayatını kaybetti.
Milletlerarası soruşturma, ayrılık yanlılarının denetim ettiği bölgeden atılan füzenin uçağı vurduğunu ve bu füzenin Rusya’daki bir askeri garnizondan Ukrayna’ya getirildiğini rapor etti. Moskova ise bu suçlamaları reddetti.
NORMANDİYA FORMATI NASIL DOĞDU?
Fransa, Almanya, Ukrayna ve Rusya önderleri krize son vermek gayesiyle birinci kere 2014 yılı Haziran ayında Normandiya’da bir ortaya geldi. Bundan daha sonra dört ülkenin bir arada yaptığı bu toplantılar, “Normandiya Formatı” olarak anıldı.
ÇATIŞMALAR VE MÜZAKERELER NASIL GELİŞTİ?
Ukrayna birliklerinin 2014 yılı ağustos ayında uğradıkları ağır hezimetin akabinde Kiev ve ayrılık yanlıları 2014 yılı eylül ayında Minsk kentinde bir ateşkes muahedesi imzaladı.
“Minsk 1” olarak bilinen muahede, ateşkesin AGİT tarafınca denetlenmesini, yabancı savaşçıların bölgeyi terk etmesini, mahkumların değişimini, isyancıların affedilmesini ve ayrılık yanlılarının denetim ettiği bölgeye kısmi özerklik verilmesini öngörüyordu.
Bu ateşkes muahedesi kısa müddette çökerken, ağır çatışmalar bir daha başladı. 2015 yılı ocak ve şubat aylarında Ukrayna birlikleri Debaltseve bölgesinde bir daha ağır bir hezimete uğradı.
Fransa ve Almanya bir daha arabulucu olarak devreye girdi ve 2015 yılı şubat ayında Rusya, Ukrayna ve ayrılık yanlıları içinde yeni bir barış mutabakatı imzalandı.
Bu mutabakat uyarınca, ateşkes ile birlikte ağır silahların çatışma çizgisinden geri çekilmesi ve siyasi tahlilin önünün taraflarca açılması öngörüldü. Muahedeyi Rusya ve Ukrayna’nın haricinde Fransa ve Almanya’nın önderleri de imzaladı.
MİNSK MUAHEDESİNİN KARARLARI NELER?
“Minsk2” olarak isimlendirilen muahede bir daha AGİT gözlemcilerinin ateşkesi denetlemesini, ağır silahların ve yabancı birliklerin çatışma sınırından çekilmesini, mahkumların değişimini öngörüyordu.
Rusya’nın değerli bir diplomatik başarısı olarak Ukrayna’nın ayrılık yanlılarının denetim ettiği bölgeye özel statü vermesini zarurî kılıyordu.
Buna göre, bu bölge kendi polis gücünü kuracak, lokal savcı ve yargıçları özerk idare atayacaktı. Verilen taviz gereği Ukrayna ayrılık yanlıları için bir daha af ilan ederken, ayrılık yanlılarının önderleriyle bölgede mahallî seçim düzenlenmesinin bilgilerinı konuşmayı kabul etmek zorunda kaldı.
Muahede, Ukrayna’nın isyancıların yaşadığı bölgelerde Rusya ile ortak hududun denetimini fakat AGİT tarafınca denetlenen mahallî seçimler yapıldıktan daha sonra sağlamasını koşul koşuyordu.
Muahedede Moskova için öbür bir muvaffakiyet ise çatışmalara taraf olmadığını argüman eden Rusya’ya hiçbir sorumluluk yüklenmemesiydi.
Ukrayna’da birden fazla kişi ülkenin ulusal çıkarları gözardı edildiği ve ihanete uğradıkları nedeni öne sürülerek mutabakata karşı çıktı.
Kamuoyunda duyulan büyük hoşnutsuzluk, muahedenin şartlarının yerine getirilmesini engelledi.
MOSKOVA VE KİEV niye BİR BİRİNİ SUÇLUYOR?
insk mutabakatı büyük çapta çatışmaların sona ermesini sağladı. birebir vakitte tarafların birbirlerini suçladığı küçük çatışmalar daima süregeldi.
Taraflar ateşkes için daima bir ortaya gelse de kısa müddet ortasında ateşkes ihlalleri daima yenidenlandı.
Ukrayna, Rusya’yı askeri birliklerini bölgeden geri çekmemekle suçlarken, Moskova bunu yalanladı ve Ukrayna’da Batılı askeri uzmanların konuşlanmasını tartışma konusu yaptı.
Ukrayna’nın doğusuna müdahale etmediğini tez eden Rusya, tıpkı vakitte bölgeye siyasi ve ticari takviyesini hiçbir vakit esirgemedi. Rusya, bölgedeki 700 bin bireye Rus vatandaşlığı verdi.
Rusya, Ukrayna, Fransa ve Almanya başkanları en son 2019 yılında Paris’te yaptıkları görüşmede Minsk mutabakatının şartlarının yerine getirilmesi davetinde bulundu, lakin bu bahiste hiçbir vakit ilerleme sağlanamadı.
YENİ MÜZAKERELERDEN BU KERE NE BEKLENİYOR?
Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy, “Normandiya Formatı”nın bir daha toplanmasını önerirken,
Rusya, Kiev’in Minsk mutabakatının sorumluluklarını üstlenmediği sürece bu toplantıların bir sonuç getirmeyeceğini bildirdi.
Ukrayna’nın NATO’ya girme isteğini lisana getirmesi üzerine Rusya, Ukrayna hududuna asker yığınağını artırdı.
Bölgede tansiyonun artması üzerine Fransa ve Almanya müzakere sürecinin bir daha başlatılması için temaslarını hızlandırdı.
Dört ülkenin temsilcisi , 26 Ocak’ta Paris’te görüştü. Bu ülkeler, Berlin’de 10 Şubat‘ta bir kere daha bir ortaya gelip Minsk muahedesinin yorumlanması konusunda uzlaşmaya varılması gayesiyle toplanılması sonucunı aldı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bu hafta Moskova ve Kiev’e yaptığı ziyaretlerde, Minsk muahedesinin yorumlanması konusundaki görüş ayrılıklarını masaya yatırdı.
Macron, görüşmelerde taraflara Minsk mutabakatının canlandırılmasının kalıcı siyasi tahlil ve barışı tesisi için tek yol olduğunu vurguladı.
UKRAYNA’DAN BATI’DAN NE TIP BASKILAR GELİYOR?
Batı ülkeleri Kiev’e Minsk muahedesine uyması davetini yaparken, Ukrayna’da bu muahedenin ulusal çıkarlara ters olduğunu seslendirenlerin sesi daha fazla kuvvetli çıkmaya başladı.
Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Kurulu Sekreteri Oleksiy Danilov, geçen hafta, The Associated Press’e yaptığı açıklmada, mutabakatın “bir Rus namlusu altında” imzalandığı görüşünü lisana getirerek, “Minsk mutabakatının yerine getirilmesinin ülkenin yıkımı manasına geldiğini” söylemiş oldu.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, Moskova’nın ayrılık yanlısı bölgeyi Ukrayna’ya entegre ederek, ülkenin Batı’ya daha fazla yaklaşmasının önünde bir blok oluşturmayı hedeflediği suçlamasında bulundu.
Daha diplomatik bir lisanı tercin eden Zelenskiy ise Minsk dokümanının hiçbir unsurunu sevmediğini her fırsatta lisana getirmeyi sürdürdü.
Euronews’te yer alan haberde, Rusya, Ukrayna’da Kremlin yanlısı devlet liderinin nazaranvden alınmasına 2014 yılı şubat ayında Kırım’ı tek taraflı ilhak ederek ve Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde çoğunluğu Rusça konuşan ayrılık yanlılarını destekleyerek karşılık verdi.
Ukrayna ordusu ve gönüllülerden oluşan birlikle, ayrılık yanlıları savaş uçakları, ağır top ve tankların da kullanıldığı, bölgenin kıymetli ölçüde tahrip bulunmasına yol açan ağır bir savaşa girdi.
Ukrayna ve Batı ülkeleri, Rusya’yı ayrılık yanlılarına silah ve askeri takviye verdiği nedeni öne sürülerek suçlarken, bu suçlamayı reddeden Moskova, bölgede savaşan ayrılık yanlısı Rusların istekli olarak buraya gittiği görüşünü lisana getirdi.
Çatışmalar sürerken, Malezya Havayollarına ilişkin bir yolcu uçağı 17 Temmuz 2014’de Ukrayna‘nın doğusundan atılan bir füzeyle düşürüldü, uçakta bulunan 298 kişi hayatını kaybetti.
Milletlerarası soruşturma, ayrılık yanlılarının denetim ettiği bölgeden atılan füzenin uçağı vurduğunu ve bu füzenin Rusya’daki bir askeri garnizondan Ukrayna’ya getirildiğini rapor etti. Moskova ise bu suçlamaları reddetti.
NORMANDİYA FORMATI NASIL DOĞDU?
Fransa, Almanya, Ukrayna ve Rusya önderleri krize son vermek gayesiyle birinci kere 2014 yılı Haziran ayında Normandiya’da bir ortaya geldi. Bundan daha sonra dört ülkenin bir arada yaptığı bu toplantılar, “Normandiya Formatı” olarak anıldı.
ÇATIŞMALAR VE MÜZAKERELER NASIL GELİŞTİ?
Ukrayna birliklerinin 2014 yılı ağustos ayında uğradıkları ağır hezimetin akabinde Kiev ve ayrılık yanlıları 2014 yılı eylül ayında Minsk kentinde bir ateşkes muahedesi imzaladı.
“Minsk 1” olarak bilinen muahede, ateşkesin AGİT tarafınca denetlenmesini, yabancı savaşçıların bölgeyi terk etmesini, mahkumların değişimini, isyancıların affedilmesini ve ayrılık yanlılarının denetim ettiği bölgeye kısmi özerklik verilmesini öngörüyordu.
Bu ateşkes muahedesi kısa müddette çökerken, ağır çatışmalar bir daha başladı. 2015 yılı ocak ve şubat aylarında Ukrayna birlikleri Debaltseve bölgesinde bir daha ağır bir hezimete uğradı.
Fransa ve Almanya bir daha arabulucu olarak devreye girdi ve 2015 yılı şubat ayında Rusya, Ukrayna ve ayrılık yanlıları içinde yeni bir barış mutabakatı imzalandı.
Bu mutabakat uyarınca, ateşkes ile birlikte ağır silahların çatışma çizgisinden geri çekilmesi ve siyasi tahlilin önünün taraflarca açılması öngörüldü. Muahedeyi Rusya ve Ukrayna’nın haricinde Fransa ve Almanya’nın önderleri de imzaladı.
MİNSK MUAHEDESİNİN KARARLARI NELER?
“Minsk2” olarak isimlendirilen muahede bir daha AGİT gözlemcilerinin ateşkesi denetlemesini, ağır silahların ve yabancı birliklerin çatışma sınırından çekilmesini, mahkumların değişimini öngörüyordu.
Rusya’nın değerli bir diplomatik başarısı olarak Ukrayna’nın ayrılık yanlılarının denetim ettiği bölgeye özel statü vermesini zarurî kılıyordu.
Buna göre, bu bölge kendi polis gücünü kuracak, lokal savcı ve yargıçları özerk idare atayacaktı. Verilen taviz gereği Ukrayna ayrılık yanlıları için bir daha af ilan ederken, ayrılık yanlılarının önderleriyle bölgede mahallî seçim düzenlenmesinin bilgilerinı konuşmayı kabul etmek zorunda kaldı.
Muahede, Ukrayna’nın isyancıların yaşadığı bölgelerde Rusya ile ortak hududun denetimini fakat AGİT tarafınca denetlenen mahallî seçimler yapıldıktan daha sonra sağlamasını koşul koşuyordu.
Muahedede Moskova için öbür bir muvaffakiyet ise çatışmalara taraf olmadığını argüman eden Rusya’ya hiçbir sorumluluk yüklenmemesiydi.
Ukrayna’da birden fazla kişi ülkenin ulusal çıkarları gözardı edildiği ve ihanete uğradıkları nedeni öne sürülerek mutabakata karşı çıktı.
Kamuoyunda duyulan büyük hoşnutsuzluk, muahedenin şartlarının yerine getirilmesini engelledi.
MOSKOVA VE KİEV niye BİR BİRİNİ SUÇLUYOR?
insk mutabakatı büyük çapta çatışmaların sona ermesini sağladı. birebir vakitte tarafların birbirlerini suçladığı küçük çatışmalar daima süregeldi.
Taraflar ateşkes için daima bir ortaya gelse de kısa müddet ortasında ateşkes ihlalleri daima yenidenlandı.
Ukrayna, Rusya’yı askeri birliklerini bölgeden geri çekmemekle suçlarken, Moskova bunu yalanladı ve Ukrayna’da Batılı askeri uzmanların konuşlanmasını tartışma konusu yaptı.
Ukrayna’nın doğusuna müdahale etmediğini tez eden Rusya, tıpkı vakitte bölgeye siyasi ve ticari takviyesini hiçbir vakit esirgemedi. Rusya, bölgedeki 700 bin bireye Rus vatandaşlığı verdi.
Rusya, Ukrayna, Fransa ve Almanya başkanları en son 2019 yılında Paris’te yaptıkları görüşmede Minsk mutabakatının şartlarının yerine getirilmesi davetinde bulundu, lakin bu bahiste hiçbir vakit ilerleme sağlanamadı.
YENİ MÜZAKERELERDEN BU KERE NE BEKLENİYOR?
Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy, “Normandiya Formatı”nın bir daha toplanmasını önerirken,
Rusya, Kiev’in Minsk mutabakatının sorumluluklarını üstlenmediği sürece bu toplantıların bir sonuç getirmeyeceğini bildirdi.
Ukrayna’nın NATO’ya girme isteğini lisana getirmesi üzerine Rusya, Ukrayna hududuna asker yığınağını artırdı.
Bölgede tansiyonun artması üzerine Fransa ve Almanya müzakere sürecinin bir daha başlatılması için temaslarını hızlandırdı.
Dört ülkenin temsilcisi , 26 Ocak’ta Paris’te görüştü. Bu ülkeler, Berlin’de 10 Şubat‘ta bir kere daha bir ortaya gelip Minsk muahedesinin yorumlanması konusunda uzlaşmaya varılması gayesiyle toplanılması sonucunı aldı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bu hafta Moskova ve Kiev’e yaptığı ziyaretlerde, Minsk muahedesinin yorumlanması konusundaki görüş ayrılıklarını masaya yatırdı.
Macron, görüşmelerde taraflara Minsk mutabakatının canlandırılmasının kalıcı siyasi tahlil ve barışı tesisi için tek yol olduğunu vurguladı.
UKRAYNA’DAN BATI’DAN NE TIP BASKILAR GELİYOR?
Batı ülkeleri Kiev’e Minsk muahedesine uyması davetini yaparken, Ukrayna’da bu muahedenin ulusal çıkarlara ters olduğunu seslendirenlerin sesi daha fazla kuvvetli çıkmaya başladı.
Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Kurulu Sekreteri Oleksiy Danilov, geçen hafta, The Associated Press’e yaptığı açıklmada, mutabakatın “bir Rus namlusu altında” imzalandığı görüşünü lisana getirerek, “Minsk mutabakatının yerine getirilmesinin ülkenin yıkımı manasına geldiğini” söylemiş oldu.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, Moskova’nın ayrılık yanlısı bölgeyi Ukrayna’ya entegre ederek, ülkenin Batı’ya daha fazla yaklaşmasının önünde bir blok oluşturmayı hedeflediği suçlamasında bulundu.
Daha diplomatik bir lisanı tercin eden Zelenskiy ise Minsk dokümanının hiçbir unsurunu sevmediğini her fırsatta lisana getirmeyi sürdürdü.